Πρόλογος του 1967 Εισαγωγή Τί είναι ο ορθόδοξος μαρξισμός; Ρόζα Λούξεμπουργκ μαρξίστρια Ταξική συνείδηση Η πραγμοποίηση και η συνείδηση του προλεταριάτου Ι. Το φαινόμενο της πραγμοποίησης II. Οι αντινομίες της αστικής σκέψης III. Η οπτική του προλεταριάτου Η αλλαγή της λειτουργίας του ιστορικού υλισμού Νομιμότητα και μη νομιμότητα Κριτικές παρατηρήσεις στην «Κριτική της ρώσικης επανάστασης» της Ρόζας Λούξεμπουργκ Μεθοδολογικές παρατηρήσεις πάνω στο ζήτημα της οργάνωσης
Προλογικό σημείωμα της αγγλικής έκδοσης
Πρόλογος του συγγραφέα
Μπαλζάκ: Οι χωριάτες
Μπαλζάκ: Τα χαμένα όνειρα
Μπαλζάκ και Σταντάλ
Η εκατονταετηρίδα του Ζολά
Η διεθνής σημασία της ρωσικής δημοκρατικής κριτικής της λογοτεχνίας
Ο Τολστόι και η ανάπτυξη του ρεαλισμού
Ντοστογέφσκι
Μαξίμ Γκόρκι. I. Ο απελευθερωτής
Μαξίμ Γκόρκι. II. Η ανθρώπινη κωμωδία της προεπαναστατικής Ρωσίας
Ο Λέων Τολστόι και η δυτικοευρωπαϊκή λογοτεχνία
Γκέοργκ Λούκατς: Βιογραφικό σημείωμα
Πίνακας ονομάτων
Λούκατς Γκ. Ψευδής και αληθινή οντολογία του Χέγκελ
Από το οπισθόφυλλο:
Η οντολογία του κοινωνικού Είναι και εντός του πνεύματος αυτού η κοινωνική οντολογία στον Χέγκελ αποτελούν την ύστατη φιλοσοφική προσπάθεια του Λούκατς να αναμετρηθεί με ολέθριες ιδεολογίες και με τερατώδεις φαντασιακές οντογενέσεις του σύγχρονου φιλοσοφικού μηδενισμού. Κατ' αυτή την αναμέτρηση, το στοχαστικό του βλέμμα δεν το στρέφει μόνο προς τον έξω κόσμο των εν λόγω ιδεολογιών και οντογενέσεων προς τον πολιτικό καιροσκοπισμό ή τον ανεπιστημονικό οικονομισμό και ιστορικισμό, εμφανιζόμενο μάλιστα με μαρξιστικό μανδύα, αλλά και προς τον εσωτερικό κόσμο της συνείδησης, της αυτοσυνείδησης και του πνεύματος. Επιχειρεί έτσι να χαράξει μια αντιμεταφυσική κατεύθυνση, που συνδυάζει υλισμό και φιλοσοφικό ιδεαλισμό εντός της ιστορικής, κοινωνικής και πολιτικής πραγματικότητας του παρόντος. Στον Χέγκελ αναζητεί την ανάλογη διαλεκτική οντολογία και προς τούτο λαμβάνει ως βάση τη θεμελιώδη αντίφαση που διέπει τόσο την οντολογική προτεραιότητα του Λόγου, όσο και την κοινωνικοπολιτική πραγματικότητα του παρόντος. Είναι ακριβώς αυτή η προτεραιότητα που καθιστά εφικτή μια διαλεκτικά ορθολογική ερμηνεία της πραγματικότητας και ενδυναμώνει το ενεργό στοιχείο της οντολογικής θεμελίωσης του κοινωνικού Είναι στον Χέγκελ.
ΑΠΟ ΤΟ ΠΡΟΛΟΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
Δεν είναι ασφαλώς, δυνατόν, μέσα στα περιορισμένα πλαίσια ενός προλογικού σημειώματος, να κάνουμε λόγο για το έργο και την προσωπικότητα πνευματικών μορφών όπως του Φρειδερίκου Νίτσε και του Γκέοργκ Λούκατς, που το πέρασμά τους άφησε βαθύτατα ίχνη στον κόσμο των ιδεών. Μια τέτοια φιλοδοξία, εξάλλου, έχουμε τη γνώμη πως θ’ αποδεικνυόταν υπέρτερη των δυνάμεών μας και θα κατέληγε, σίγουρα, στη στείρα επανάληψη απόψεων που διατυπώθηκαν από έγκυρους μελετητές του έργου τόσο του Νίτσε, του φιλοσόφου που ύμνησε τη σκληρότητα κι εχλεύασε όλες τις καθιερωμένες αξίες της εποχής του, όσο και του Λούκατς, του κορυφαίου φιλοσόφου των χρόνων μας, που θεωρείται ο μόνος πρωτότυπος μετά το Λένιν μαρξιστής στοχαστής. Είμαστε, συνεπώς, υποχρεωμένοι να περιοριστούμε, κατ’ ανάγκην, στην παρουσίαση του κειμένου, που, σε μετάφραση, δίνουμε στη δημοσιότητα σήμερα.
Θα πρέπει, νομίζουμε, κατ’ αρχήν, να σημειωθεί ότι ο «Νίτσε» δεν αποτελεί μια μονογραφία, ένα αυτοτελές έργο του Λούκατς. Είναι τμήμα, μονάχα, ένα κεφάλαιο (το τρίτο) του μνημειώδους έργου του «Η καταστροφή του λογικού» (τίτλος του γερμανικού πρωτοτύπου: «ZERSTÖRUNG DER VERNUNFT»), που πραγματεύεται την ιστορία της ρασιοναλιστικής γερμανικής φιλοσοφίας. Το βιβλίο περιλαμβάνει, ακόμα, ένα κεφάλαιο αφιερωμένο στη γερμανική κοινωνιολογία κι άλλο ένα αφιερωμένο στον κοινωνικό δαρβινισμό και συνοδεύεται από έναν πολυσέλιδο πρόλογο, στον όποιο «ο λαός του Ντύρερ και του Τόμας Μύνστερ, του Γ καίτε και του Καρλ Μαρξ» προτρέπεται ν’ απελευθερωθεί από την επαίσχυντη κληρονομιά τού ιρρασιοναλιομού, μια κληρονομιά που κορυφώνεται με τις δολοφονικές παραφροσύνες του Γ' Ράιχ.
«Η καταστροφή του λογικού» δεν έχει σαν σκοπό της. όπως γράφει ο Λούκατς, να γίνει μια ιστορία, ή, έστω, ένα απλό εγχειρίδιο της «αντιδραστικής» φιλοσοφίας. Αντικείμενό της έχει το φαινόμενο του ιρρασιοναλιομού, που βασικά χαρακτηριστικά του είναι η υποτίμηση του νου και του λογικού και η άμετρη, αντιστοίχως, υπερτίμηση της ενόρασης, μια αριστοκρατική θεωρία της γνώσης, η απόρριψη της ιδέας της ιστορικής προόδου της κοινωνίας, η δημιουργία μύθων. Ο ιρρασισναλιομός, υποστηρίζει ο Λούκατς, αντιπροσωπεύει την κυρίαρχη κατεύθυνση της αστικής φιλοσοφίας και αποτελεί μιαν από τις θεμελιώδεις τάσεις της. Στην «Καταστροφή του λογικού» δεν πρόκειται, βέβαια, να παρακολουθήσουμε μια λεπτομερειακά εξαντλητική μελέτη του ιρρασιοναλιστικού φαινομένου, απλώς, μας δίνεται στις σελίδες της ανάγλυφη η κύρια γραμμή της ανάπτυξής του, μέσω της ανάλυσης των πιο σημαντικών και πιο τυπικών εκπρόσωπων του. Η κύρια αυτή γραμμή δεν είναι άλλη από την αντιδραστική απάντηση που δίνει η αστική φιλοσοφία στα μεγάλα ιστορικά προβλήματα που τέθηκαν από -τις αρχές του αιώνα μας.
Κλασική χώρα του ιρρασιοναλιομού, για το Λούκατς, είναι η Γερμανία του XIX και του XX αιώνα. Η Γερμανία των δυο τελευταίων τούτων αιώνων είναι, κατά το Λούκατς, ο γεωγραφικός χώρος όπου ο ιρρασιοναλισμός γνώρισε την πιο ιδιόμορφη και την πιο πλατειά ανάπτυξη και όπου, συνεπώς, μπορούμε να τον μελετήσουμε καλύτερα από οποιαδήποτε άλλη χώρα. Ξεκινώντας από τη σωστή αυτή θέση ο Λούκατς, μας δείχνει τους δρόμους από τους όποιους πέρασε η Γερμανία, στον τομέα της Φιλοσοφίας, για να φτάσει, χειραγωγούμενη από τον ιρρασιοναλισμό, στο Χίτλερ. και μας δείχνει, ακόμη, πως οι φιλοσοφικές διαμορφώσεις, που, καθεαυτές, δεν είναι παρά οι αφηρημένες αντανακλάσεις της πραγματικής εξέλιξης, μπόρεσαν να επισπεύσουν την πορεία της Γερμανίας προς το χιτλερισμό.
Ο Λούκατς δεν παύει να τονίζει στο έργο του ότι η ιστορία της φιλοσοφίας, όπως ακριβώς και η ιστορία της τέχνης και της λογοτεχνίας, δεν είναι απλώς μια ιστορία των φιλοσοφικών ιδεών, ούτε μια ιστορία μονάχα των φιλοσόφων. Τα προβλήματα και η κατεύθυνση των λύσεων στη φιλοσοφία, υποστηρίζει ο Λούκατς, δίνονται από την ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων, από την εξέλιξη της κοινωνίας και από το πλάτος των ταξικών αγώνων. Οι βασικές γραμμές όλων των φιλοσοφιών δεν αποκαλύπτονται παρά ύστερα από τη μελέτη αυτών των αλληλοεπιδρώμενων πρωταρχικών δυνάμεων. Μόνο με την επίμονη χρησιμοποίηση αυτής της ερευνητικής μεθόδου, γράφει ο Λούκατς, μπορούμε, να ξεχωρίσουμε τα σημαντικά ζητήματα, που το ενδιαφέρον τους είναι διαρκές, από τις ασήμαντες λεπτομέρειες, και να φτάσουμε στην αποκάλυψη της πραγματικής σημασίας της φιλοσοφίας.
Βασικό σταθμό στην εξέλιξη του γερμανικού, άλλα και του διεθνούς ιρρασιοναλισμού θεωρεί ο Λούκατς το Φρειδερίκο Νίτσε. Ενδεικτικό της αποφασιστικής και βαρύνουσας σημασίας του Nίτσε για τον ιρρασιοναλισμό αποτελεί το γεγονός ότι είναι ο μόνος φιλόσοφος στον οποίο, όπως είπαμε στην αρχή, αφιερώνει ο Λούκατς ένα ολόκληρο κεφάλαιο και τις περισσότερες σελίδες απ’ οποιονδήποτε άλλο φιλόσοφο ή στοχαστή του αστικού στρατοπέδου. Ο Νίτσε είναι, κατά το Λούκατς, ο θεμελιωτής του ιρρασιοναλιαμού της ιμπεριαλιστικής περιόδου, που τα σπέρματα των ιδεών του ανευρίσκονται διάσπαρτα στα έργα όλων των μετανιτσεΐκών ιρρασιοναλιστών φιλοσόφων. Πανομοιότυπες ή παραλλαγμένες τις ιδέες του Νίτσε ανευρίσκει ο Λούκατς στην «ιδεολογία» του εθνικοσοσιαλισμού, που είχε αναγάγει σε άρθρο πίστης της πολιτικής του το νόμο της ζούγκλας. Δεν είναι, βέβαια, η πρώτη φορά που γίνεται λόγος για τη συγγένεια της «ιδεολογίας» του εθνικοσοσιαλισμού με τη νιτσεΐκή φιλοσοφία, παρ’ όλο ότι βρέθηκαν συγγραφείς και στοχαστές μεγάλης αξίας και κύρους, όπως, λόγου χάρη, ο Στέφαν Τσβάιχ, που, ούτε λίγο ούτε πολύ, ονόμασε το Νίτσε «παιδαγωγό της λευτεριάς» και παρ’ όλο ότι, τα τελευταία χρόνια, βρέθηκαν μαρξιστές που επεχείρησαν να συμφιλιώσουν τη μαρξιστική φιλοσοφία με το νιτσεϊκό κόσμο ιδεών, ανακαλύπτοντας κοινά σημεία ανάμεσα στις δύο φιλοσοφίες. Η άξια της μελέτης του Λούκατς για το Νίτσε συνίσταται, κατά τη γνώμη μας, στο ότι, πρώτος αυτός, επιχείρησε να ρίξει φως. χρησιμοποιώντας τη μαρξιστική μεθοδολογία και αντλώντας επιχειρήματα από το ίδιο το έργο του Νίτσε, στις σχέσεις της φιλοσοφίας του με την εθνικοσοσιαλιστική «φιλοσοφία». Ίσως θα μπορούσε να παρατηρήσει κανείς ότι το κεφάλαιο για το Νίτσε, αποκομμένο από το σύνολο της αλληλουχίας των σκέψεων της «Καταστροφής του λογικού», υφίσταται μια σοβαρή μείωση της σημασίας του από άποψη λειτουργικότητας. Η παρατήρηση. ωστόσο, έχουμε τη γνώμη ότι είναι αβάσιμη, πρώτ’ απ’ όλα γιατί το ιρρασιοναλιστικό στοιχείο αποτελεί το θεμέλιο λίθο της νιτσεϊκής φιλοσοφίας και δεύτερο γιατί, στην προσπάθειά του να τεκμηριώσει τις διαπιστώσεις του και τα συμπεράσματα του ο Λούκατς για καθετί πού σχετίζεται με το ιρρασιοναλιστικό στοιχείο της φιλοσοφίας του Νίτσε, αναγκάζεται να φέρει στην επιφάνεια όλες σχεδόν τις όψεις της φιλοσοφίας του, πράγμα που προσδίδει στη μελέτη του μιαν αναμφισβήτητη πληρότητα.
Ο αξέχαστος Δημήτρης Γληνός, ο σοφός δάσκαλος που τόσα του χρωστά η διανόηση του τόπου μας, σ’ ένα λαμπρό μελέτημά του για το Νίτσε, που προτάσσεται σαν εισαγωγή στη μετάφραση από τον ίδιο στη γλώσσα μας της «Γενεαλογίας της ηθικής», επιχειρώντας να εντοπίσει τους βασικούς παράγοντες πού διαμόρφωσαν το έργο και τη φιλοσοφία του δημιουργού του «Ζαρατούστρα», διατύπωνε ορισμένα καίρια και πολυσήμαντα ερωτήματα: «Οι πόθοι και τα ιδανικά» του Νίτσε. έλεγε, «είταν άραγε απλή νοσταλγία ενός περασμένου κόσμου από μιαν αριστοκρατία που έβλεπε τον εαυτό της να παραμερίζεται από τα εξισωτικά ιδανικά της μεγάλης μάζας; Είταν η νοσταλγία της επιστροφής στη φεουδαρχία, που παραμεριζόταν από το ανέβασμα της αστικοδημοκρατικής μάζας; Ή πολύ περισσότερο είταν οι πόθοι και τα ιδανικά τούτα η δυναμική προβολή ενός νέου κόσμου που εξορμούσε για την κατάχτηση της ζωής; Στάθηκε ο Νίτσε ένας νοσταλγός ή ένας προφήτης; Ο Γληνός υπεστήριζε ότι ο καιρός που είχε περάσει από το θάνατο του Νίτσε ως την εποχή που έγραφε τη μελέτη του, δηλαδή ως το 1941, καθώς και οι τεράστιες πολιτικοκοινωνικές συγκρούσεις που γέμισαν το διάστημα αυτό, έδιναν ακόμη, τότε, διφορούμενη απάντηση στα ερωτήματά του. Είναι αλήθεια, συνέχιζε ο Γληνός, ότι από ένα βιβλίο που είχε βγάλει, τότε, η αδελφή του Γερμανού φιλοσόφου Ελιζαμπέττα Φέρστερ - Νίτσε με τον τίτλο «Προφητείες και λόγοι του Νίτσε για έθνη και φυλές», φαινόταν ότι τα ιδανικά του αντιστοιχούσαν με κάποια πολύ δυνατά ρεύματα του καιρού εκείνου (τα ρεύματα του φασισμού και του ναζισμού), παρ’ όλ’ αυτά, όμως, «για την οριστική απάντηση, κατέληγε ο Γληνός, χρειάζεται μια βαθύτερη ανάλυση που δε μπορεί να γίνει τώρα και κάποιο πέρασμα καιρού. Ως τόσο το ερώτημα μένει ακέραιο. Στάθηκε ο Νίτσε ένας νοσταλγός ή ένας προφήτης;» Αν ζούσε σήμερα ο Γληνός και είχε υπόψη του τα όσα γράφει για το Νίτσε ο Λούκατς, θα είχε, ασφαλώς, δώσει στα ερωτήματά του τη σωστή απάντηση: Όχι, οι πόθοι και τα ιδανικά που προέβαλε στο έργο του ο Νίτσε δεν είταν η απλή νοσταλγία ενός περασμένου κόσμου από μιαν αριστοκρατία που έβλεπε τον εαυτό της να παραμερίζεται από τα εξισωτικά ιδανικά της μεγάλης μάζας, ούτε η νοσταλγία της επιστροφής στη φεουδαρχία που παραμεριζόταν από το ανέβασμα της αστικοδημοκρατικής μάζας. Ο Νίτσε είταν ένας προφήτης, όχι, όμως. ο προφήτης ενός κόσμου που εξορμούσε για την κατάχτηση της ζωής, άλλα ο προφήτης ενός κόσμου που έκλεινε μέσα του το ζόφο και την καταστροφή, το θάνατο και τον πόνο.
Απρίλης 1959
Ξ.I.К.
Οι Ρώσοι κατάφεραν να χακάρουν το πολυδιαφημισμένο Σύστημα Διοίκησης και Ελέγχου DELTA των ΗΠΑ, το δίκτυο υπολογιστών που χρησιμοποιούν οι ουκρανικές δυνάμεις. Πρόκειται για κομβικής σημασίας εξέλιξη που θα επηρεάσει τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Οι Ρώσοι πλέον γνωρίζουν τα σχέδια μάχης της Ουκρανίας, την κίνηση στρατευμάτων, τα πυρομαχικά, και όλες τις διαθέσιμες πληροφορίες μιας δικτυοκεντρικής προσέγγισης! Το σύστημα αυτό χαρτογραφούσε ακόμη και τις διαδρομές των ουκρανικών UAV.
Οι Ουκρανοί χάνουν το κύριο πλεονέκτημα στον σύγχρονο πόλεμο που είναι η πλήρης πληροφόρηση στο πεδίο της μάχης, η κατανόηση του πού βρίσκεται ο εχθρός, του αριθμού του, της ικανότητας μάχης κ.λπ.
Το Σύστημα Διοίκησης και Ελέγχου “DELTA” των Ηνωμένων Πολιτειών ενημερώνεται συνεχώς από στρατιωτικούς σχεδιαστές και πηγές πληροφοριών με πληροφορίες ανάπτυξης στρατευμάτων, πληροφορίες αποθεμάτων όπλων και σχέδια επίθεσης.
Εξίσου σημαντικό, το σύστημα ΔΕΛΤΑ ενημερώνεται επίσης συνεχώς με πληροφορίες για τις εχθρικές δυνάμεις, στην προκειμένη περίπτωση τη Ρωσία.
Δεν είναι σαφές για πόσο καιρό ο ρωσικός στρατός είχε πρόσβαση στα δεδομένα των Ουκρανών και αν τα έχει ακόμα. Το Κίεβο και η Ουάσιγκτον δεν έχουν ακόμη σχολιάσει το θέμα.
Μια ανώνυμη ομάδα χάκερ με το όνομα «Joker DPR» εισέβαλε στο πολυδιαφημισμένο πρόγραμμα διοίκησης και ελέγχου της αμερικανικής Delta, το οποίο χρησιμοποιείται ενεργά από τις ουκρανικές δυνάμεις. Για να γίνει σαφές, πρόκειται για ένα πρόγραμμα στο οποίο όλα τα δεδομένα για τα φιλικά και εχθρικά στρατεύματα εισάγονται για διοίκηση και έλεγχο. Μεταξύ αυτών, υπάρχει το περίφημο αμερικανικό στρατιωτικό πρόγραμμα Delta, το οποίο χρησιμοποιείται ενεργά από την Ουκρανία.
Το γεγονός ότι οι ειδικές υπηρεσίες των Ρώσων απέκτησαν πρόσβαση σε αυτό δείχνει ότι τώρα γνωρίζουν τα πάντα για τον εχθρό και γνωρίζουν όλα όσα γνωρίζει ο εχθρός για τις δυνάμεις και το ρωσικό στρατό και την ανάπτυξή του.
Το σύστημα Delta είναι ένα σύστημα συλλογής, επεξεργασίας και εμφάνισης πληροφοριών για εχθρικές δυνάμεις, συντονισμό αμυντικών δυνάμεων και παροχή όλων δεδομένων της κατάστασης σύμφωνα με τα πρότυπα του ΝΑΤΟ, που αναπτύχθηκε από το Κέντρο Καινοτομίας και Ανάπτυξης Αμυντικών Τεχνολογιών του Υπουργείου Άμυνας της Ουκρανίας.
Η Delta χρησιμοποιείται για τον σχεδιασμό επιχειρήσεων και αποστολών μάχης, συντονισμό με άλλες μονάδες, ασφαλή ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με την τοποθεσία των εχθρικών δυνάμεων κ.λπ.
Σύμφωνα με τους προγραμματιστές, η Delta παρέχει μια ολοκληρωμένη κατανόηση του χώρου μάχης σε πραγματικό χρόνο, ενσωματώνει πληροφορίες για τον εχθρό από διάφορους αισθητήρες και πηγές, συμπεριλαμβανομένων των πληροφοριών, σε ψηφιακό χάρτη, δεν απαιτεί πρόσθετες ρυθμίσεις και μπορεί να λειτουργήσει σε οποιαδήποτε συσκευή – φορητό υπολογιστή, tablet ή ακόμα και σε κινητό τηλέφωνο. Σε γενικές γραμμές, η Delta είναι ένας τόσο σύγχρονος χάρτης διοίκησης σε πραγματικό χρόνο και κέντρο ελέγχου στρατευμάτων.
Το πρόγραμμα διοίκησης και ελέγχου των ΗΠΑ DELTA θεωρείται ένα από τα καλύτερα τέτοια προγράμματα στον κόσμο. Ο κύριος διαχειριστής αυτού του προγράμματος στην Ουκρανία ήταν ο Vadim Novikov.
Την 1η Νοεμβρίου, ο επικεφαλής της υπηρεσίας Τύπου του Ντονέτσκ, Daniil Bezsonov, επιβεβαίωσε ότι ο στρατός του Ντονέτσκ είχε πρόσβαση στο λογισμικό των Ουκρανών.
“Για να είμαστε σαφείς, πρόκειται για ένα πρόγραμμα διοίκησης και ελέγχου στο οποίο παρέχονται και ενημερώνονται τακτικά όλα τα δεδομένα για φιλικά και εχθρικά στρατεύματα, συμπεριλαμβανομένων των πληροφοριών από πηγές πληροφοριών.
Πολύ χρήσιμο. Το γεγονός ότι οι ειδικές υπηρεσίες μας είχαν πρόσβαση σε αυτό υποδηλώνει ότι τώρα γνωρίζουμε τα πάντα για τον εχθρό και γνωρίζουμε όλα όσα γνωρίζει ο εχθρός για τις δυνάμεις και τα μέσα μας και την ανάπτυξή τους», είπε ο Bezsonov.
Είναι σημαντικό ότι οι Ουκρανοί επιβεβαίωσαν την παραβίαση της ασφάλειας τον Αύγουστο, σημειώνοντας όμως ότι ήταν βραχύβια.
«Οι Ουκρανοί στρατιώτες καυχιούνται για τα προγράμματά τους και γελούν με τους στρατιώτες του Ντόνετσκ επειδή χρησιμοποιούν χάρτινους χάρτες. Αποφάσισα να το ξεκαθαρίσω. Ενώ οι Ουκρανοί γεμίζουν τακτικά τις βάσεις δεδομένων τους με προγράμματα που δωρίζονται από τους Αμερικανούς κατόχους τους, δεν χρειάζεται καν να εφεύρουμε και να εγκαταστήσουμε τίποτα, απλώς χρησιμοποιούμε τα προγράμματά τους στο διαδίκτυο. Είναι πολύ βολικό και οικονομικό. Θέλω να επιστήσω την προσοχή στο γεγονός ότι χρησιμοποιούμε όλα τα προγράμματά τους…
Μόλυνα με τον ιό μου κάθε υπολογιστή που έχει συνδεθεί ποτέ στο DELTA (και όχι μόνο). Όπως όλοι θυμάστε, το Τζόκερ είναι μια ιδέα. Και άλλαξα λίγο τα δεδομένα εκεί, αναδιάταξη… Μερικές φορές είναι καλύτερο να χρησιμοποιείτε χάρτες» αναφέρει το μήνυμα της ομάδας χάκερ «Joker DPR».
Οι ισχυρισμοί υποστηρίχθηκαν από πολυάριθμα βίντεο και στιγμιότυπα οθόνης που δείχνουν το λογισμικό του αμερικανικού προγράμματος DELTA.
Δείτε τα βίντεο:
Τα αεροσκάφη των ΗΠΑ απενεργοποίησαν τους αναμεταδότες τους
Παράλληλα, με τους Ουκρανούς να χάνουν ένα σημαντικό πλεονέκτημα, στις ΗΠΑ λαμβάνουν χώρα περίεργες κινήσεις.
Εκτός από τα μηνύματα Έκτακτης Δράσης (EMERGENCY ACTION MESSAGES γνωστά και ως EAM) την προηγούμενη Δευτέρα όλα τα στρατιωτικά αεροσκάφη των Ηνωμένων Πολιτειών απενεργοποίησαν τους αναμεταδότες τους. Τα αεροπλάνα δεν μπορούσαν πλέον να παρακολουθηθούν από πολιτικές οντότητες ή μέσω Διαδικτύου.
Ακόμη πιο δυσοίωνο, ακούγεται η είδηση ότι σε πολλά περιφερειακά αεροδρόμια στις ΗΠΑ, ειδικά αυτά που βρίσκονται αρκετά κοντά σε βάσεις πυρηνικών πυραύλων των ΗΠΑ, τα μαχητικά και άλλα στρατιωτικά αεροσκάφη μεταφέρονται εκεί αθόρυβα σε αυτά τα περιφερειακά αεροδρόμια, χωρίς καμία εξήγηση.
Μια πιθανότητα είναι ότι οι ΗΠΑ μετακινούν τα αεροσκάφη για να τα απομακρύνουν από πιθανούς στόχους πυρηνικής επίθεσης, όπως αεροπορικές βάσεις. Αυτό -θεωρητικά- θα επέτρεπε σε μερικά από τα στρατιωτικά αεροσκάφη των ΗΠΑ να επιβιώσουν από ένα πυρηνικό πρώτο χτύπημα.
Το περιφερειακό αεροδρόμιο στη Βόρεια Ντακότα είναι ένα τέτοιο εναέριο πεδίο όπου λέγεται ότι θα επανατοποθετηθούν στρατιωτικά αεροσκάφη. Το αεροδρόμιο απέχει περίπου 219 μίλια από την αεροπορική βάση Minot, μια βάση πυρηνικών όπλων.
Η είδηση ήρθε στα τέλη της προηγούμενης εβδομάδας ότι ένας πολύ ασυνήθιστος και μεγάλος αριθμός στρατιωτικών αεροσκαφών εθεάθη να πετούν σε αυτό το αεροδρόμιο. Σε απόσταση 219 μιλίων από το Minot, το αεροσκάφος που στάλθηκε στο Page πιθανότατα θα επιζούσε από μια πυρηνική επίθεση εναντίον του ίδιου του Minot.
Σημειώσεις:
Προσπάθεια υποβάθμισης της είδησης έγινε και από το κανάλι στο YouTube του Ryan McBeth.
Δύο σημαντικά σχόλια στο βίντεό του όμως, οδηγούν στον Ουκρανό δημοσιογράφο Yuriy Butusov, που μεν αμφισβητεί την εγκυρότητα των στοιχείων, ωστόσο υπάρχει η παραδοχή οτι πράγματι οι ρωσικές μυστικές υπηρεσίες προσπαθούν συνεχώς να εισβάλλουν στα τηλέφωνα και τους υπολογιστές των αμυντικών δυνάμεων της Ουκρανίας.
«Σύμφωνα με τον αρχισυντάκτη του "Censor.NET" Yury Butusov, τον Αύγουστο, σημειώθηκε ένα περιστατικό όταν, λόγω αμέλειας δύο στρατιωτικών, οι υπολογιστές τους μολύνθηκαν από ιό και ο εχθρός απέκτησε πρόσβαση στο σύστημα . Μετά την παραλαβή των κωδικών πρόσβασης, οι Ρώσοι μπήκαν στο πρόγραμμα. Το χακάρισμα δεν συνέβη, ισχυρίζεται ο Butusov, «επειδή ο εχθρός πήρε τους κωδικούς πρόσβασης και η ασφάλεια της Delta παρέχει μια τέτοια απειλή, οι Ρώσοι μπόρεσαν να δουν μόνο έναν μικρό όγκο πληροφοριών για τα στρατεύματά τους που ήταν διαθέσιμες σε απρόσεκτους χρήστες. Οι Ρώσοι είδαν ένα από τα θραύσματα του συστήματος που έδειχνε τη θέση των στρατευμάτων τους στη νότια Ουκρανία και 13 λεπτά αργότερα, η πρόσβασή τους αποκλείστηκε», είπε ο Butusov..
Commun✮rios: Οι μυημένοι γνωρίζουν τι σημαίνει η παραμονή 13 λεπτών σε ένα τέτοιο σύστημα ασφαλείας, υπό τον έλεγχο μιας ομάδας Ρώσων χάκερς ...
.............................................................................................................
Ποιο είναι το μοναδικό ουκρανικό σύστημα επίγνωσης της κατάστασης Delta, που παρουσιάστηκε στην ετήσια εκδήλωση του ΝΑΤΟ στις 28.10.2022 και χάκαραν οι Ρώσοι.
Αξιωματικοί του Κέντρου Καινοτομίας και Ανάπτυξης Αμυντικών Τεχνολογιών του Υπουργείου Άμυνας της Ουκρανίας μαζί με τον Αντιπρόεδρο της Κυβέρνησης και Υπουργό Ψηφιακού Μετασχηματισμού Mykhailo Fedorov παρουσίασαν σε κλειστή εκδήλωση του ΝΑΤΟ το ουκρανικό πρόγραμμα επίγνωσης της κατάστασης Delta, το οποίο παρέχει στον στρατό διάφορα στοιχεία για τον εχθρό και τον συντονισμό των δυνάμεων στο πεδίο της μάχης.
Η παρουσίαση πραγματοποιήθηκε κατά τη διάρκεια της ΝΑΤΟϊκής εκδήλωσης TIDE Sprint , η οποία πραγματοποιείται δύο φορές το χρόνο στις ΗΠΑ και την Ευρώπη και αυτή τη στιγμή πραγματοποιείται στην Βιρτζίνια Μπιτς της Βιρτζίνια των ΗΠΑ. Το Tide Sprint είναι μια από τις βασικές πλατφόρμες του ΝΑΤΟ, όπου ειδικοί, επιστήμονες και προγραμματιστές από περισσότερες από 30 χώρες του κόσμου ανταλλάσσουν εμπειρίες και ευκαιρίες για την προσαρμογή της Συμμαχίας στις τεχνολογικές αλλαγές.
Οι Ουκρανοί ειδικοί προσκλήθηκαν να μοιραστούν την εμπειρία τους από τη χρήση ψηφιακών λύσεων, ρομπότ και σύγχρονων εξελίξεων πληροφορικής για να αποκτήσουν πλεονέκτημα στο πεδίο της μάχης κατά τη διάρκεια του πολέμου με τη Ρωσία, ιδίως σχετικά με το πρόγραμμα συνειδητοποίησης της κατάστασης, ανάλογα του οποίου δημιουργούνται μόνο στο μέλος κράτη της Συμμαχίας.
Πρόκειται για μια μοναδική ουκρανική ανάπτυξη – το σύστημα Delta. Αυτό το προϊόν λογισμικού αναπτύσσεται στο Κέντρο Καινοτομίας και Ανάπτυξης Αμυντικής Τεχνολογίας του Υπουργείου Άμυνας με την υποστήριξη του Υπουργείου Ψηφιακού Μετασχηματισμού και ξένων συμμάχων.
Το Delta είναι ένα σύστημα συλλογής, επεξεργασίας και εμφάνισης πληροφοριών για εχθρικές δυνάμεις, συντονισμός αμυντικών δυνάμεων και παροχή συνείδησης της κατάστασης σύμφωνα με τα πρότυπα του ΝΑΤΟ, που αναπτύχθηκε από το Κέντρο Καινοτομίας και Ανάπτυξης Αμυντικών Τεχνολογιών του Υπουργείου Άμυνας της Ουκρανίας, που ιδρύθηκε το 2021 στη βάση της στρατιωτικής μονάδας A2724, η οποία, με τη σειρά της, δημιουργήθηκε το 2015 από την εθελοντική ομάδα Aerorozvidka .
Η Delta χρησιμοποιείται για τον σχεδιασμό επιχειρήσεων και αποστολών μάχης, συντονισμό με άλλες μονάδες, ασφαλή ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με την τοποθεσία των εχθρικών δυνάμεων κ.λπ. Ειδικότερα, η Delta έχει ενσωματώσει chatbots που αναπτύχθηκαν από το Υπουργείο Ψηφιακών Υποθέσεων – «eVorog» και την Υπηρεσία Ασφαλείας της Ουκρανίας – «ΣΤΑΜΑΤΗΣΤΕ τον Ρωσικό Πόλεμο».
Το σύστημα είναι εξοπλισμένο με σύγχρονα μέσα παρακολούθησης ύποπτης δραστηριότητας. Από το 2021, οι συμμαχικές μονάδες στον κυβερνοχώρο σαρώνουν συνεχώς το σύστημα για τρωτά σημεία, απόπειρες εισβολής, διαρροές δεδομένων και πολλά άλλα.
Σύμφωνα με τους προγραμματιστές, η Delta παρέχει μια ολοκληρωμένη κατανόηση του χώρου μάχης σε πραγματικό χρόνο, ενσωματώνει πληροφορίες για τον εχθρό από διάφορους αισθητήρες και πηγές, συμπεριλαμβανομένων των πληροφοριών, σε ψηφιακό χάρτη, δεν απαιτεί πρόσθετες ρυθμίσεις και μπορεί να λειτουργήσει σε οποιαδήποτε συσκευή – laptop, tablet ή ακόμα και σε κινητό τηλέφωνο. Σε γενικές γραμμές, η Delta είναι ένας τόσο σύγχρονος χάρτης διοίκησης σε πραγματικό χρόνο και κέντρο ελέγχου στρατευμάτων.
«Από το 2017, έχουμε συμμετάσχει στα Tide Hackathon, Tide Sprint και CWIX – τα καλύτερα φυτώρια για καινοτομία και τεχνολογία που προσπαθούμε τώρα να εφαρμόσουμε ως μέρος του εθνικού μας συστήματος Delta που μας βοηθά να κερδίσουμε αυτόν τον πόλεμο ενάντια στη Ρωσία», είπε ένας. των προγραμματιστών του προγράμματος, ταγματάρχη Artem Martynenko.
Μόνο φέτος, η Delta είχε περισσότερες από 30 εκδόσεις νέων λειτουργιών, ώστε το πρόγραμμα να μπορεί να ανταποκρίνεται όσο το δυνατόν περισσότερο στις συνθήκες του δικτυοκεντρικού πολέμου και στις ανάγκες του στρατού για τη λήψη ενημερωμένων και επαληθευμένων δεδομένων για τον εχθρό. Ο Artem εξήγησε τη διαδικασία ανάπτυξης.
Η Delta είναι μια λύση cloud και εφαρμόζει ήδη τα πρότυπα του ΝΑΤΟ και τις τελευταίες τάσεις της βιομηχανίας, όπως το εγγενές περιβάλλον cloud, την ασφάλεια μηδενικής εμπιστοσύνης, τις λειτουργίες πολλαπλών τομέων, δήλωσε ένας άλλος προγραμματιστής της Delta, Major Serhii Halchynski. Σημείωσε ότι άλλοι συμμετέχοντες στο Tide Sprint μίλησαν για αρχιτεκτονικές προσεγγίσεις και λύσεις αιχμής που χρησιμοποιούνται ήδη στη Delta ή στα τελικά στάδια υλοποίησης.
Η πλατφόρμα και οι υπηρεσίες της Delta έχουν κατασκευαστεί σύμφωνα με τα πρότυπα του ΝΑΤΟ, επομένως το σύστημα είναι συμβατό με παρόμοιες λύσεις που χρησιμοποιούνται από τους στρατούς των χωρών-μελών της Συμμαχίας. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι συμμετέχοντες στο NATO Tide Sprint έδειξαν αυξημένο ενδιαφέρον για την ουκρανική αντιπροσωπεία.Ryan McBeth
«Η Delta είναι ένα εξαιρετικό παράδειγμα του πώς η Ουκρανία και το ΝΑΤΟ μπορούν να συνεργαστούν, να αναπτυχθούν μαζί και να αποκομίσουν αμοιβαία οφέλη. Η Ουκρανία αναζητά κράτος και αναπόσπαστο μέρος του οργανισμού. Ο στρατός μας εφαρμόζει ήδη τα πιο πρόσφατα πρότυπα του ΝΑΤΟ. Αλλά το πιο σημαντικό, βρισκόμαστε στη διαδικασία δοκιμής και εφαρμογής νέων προτύπων για το ΝΑΤΟ. Η Ουκρανία είναι το καλύτερο πεδίο εκπαίδευσης γιατί έχουμε την ευκαιρία να δοκιμάσουμε όλες τις υποθέσεις στη μάχη και να εισαγάγουμε επαναστατικές αλλαγές στη στρατιωτική τεχνολογία και στον σύγχρονο πόλεμο. Και πιστεύω ότι σε συνεργασία με τις χώρες του ΝΑΤΟ, ειδικά όσον αφορά την ανάπτυξη των τεχνολογικών δυνατοτήτων, θα επιτύχουμε γρήγορα μια νίκη που άξιζε», δήλωσε ο Mykhailo Fedorov, Υπουργός Ψηφιακού Μετασχηματισμού της Ουκρανίας, στην ομιλία του στο Tide Sprint.
Σύμφωνα με τον Fedorov, το κύριο πλεονέκτημα στον σύγχρονο πόλεμο είναι πλέον η πλήρης πληροφόρηση στο πεδίο της μάχης, η κατανόηση του πού βρίσκεται ο εχθρός, του αριθμού του, της ικανότητας μάχης κ.λπ. Αυτή είναι η λεγόμενη δικτυοκεντρική προσέγγιση. Και η Ουκρανία είναι ένας από τους παγκόσμιους ηγέτες σε αυτό χάρη στις έξυπνες λύσεις και τη δημιουργικότητα των Ουκρανών προγραμματιστών.
Ενα βιβλίο εξαιρετικά επίκαιρο για τη σύγχρονη βία σε όλο τον κόσμο σήμερα με εξέγερση λαού κατά της βίας των σκοτεινών δυνάμεων που τη δημιουργούν, αλλά και των εμφανών δυνάμεων των κυβερνήσεων (κυρίως των δημοκρατικών) που την επιβάλλουν και τη νομιμοποιούν με νόμους που ψηφίζουν δημοκρατικά εδώ και έναν αιώνα από τον καιρό της δημιουργίας των ολοκληρωτικών καθεστώτων που κυριάρχησαν από την εποχή του μεσοπολέμου που δημιούργησαν τον Β’ ολοκληρωτικό πόλεμο της υπερβίας. Μία υπερβία που συνεχίστηκε με πολλούς θερμούς υπο-πολέμους σε όλες τις ηπείρους που τώρα συνεχίζονται θερμότερα.
Aλλά
και με “ψυχρούς” πολέμους δημοκρατικών
Κοινοβουλίων, τα οποία ψηφίζουν νόμους
φαινομενικά δίκαιους για το καλύτερο,
ενώ… ουσιαστικά επιβάλλεται το
χειρότερο.
Ο τραγικός διανοούμενος
(Γερμανοεβραίος) Walter Benjamin που αυτοκτόνησε
στα γαλλο-ισπανικά σύνορα για να μη
συλληφθεί από τις γερμανικές δυνάμεις,
προδιέγραψε, με υψηλή πνευματική ευθύνη
την κρίση της δημοκρατίας και των
Κοινοβουλίων στα οποία μειώνεται η
συνειδητοποίηση της λανθάνουσας
παρουσίας της βίας στο εσωτερικό ενός
θεσμικού θεσμού.
Για να τονίσει από
το 1921 ότι στη Γερμανία ειδικότερα αυτή
η λανθάνουσα παρουσία βίας δεν απέδωσε
καρπούς για το Κοινοβούλιο σήμερα σχεδόν
μετά έναν αιώνα η βία έχει ξεπεράσει
και τα Κοινοβούλια και τις δικαιικές
λειτουργίες για να ζουν οι λαοί μέσα
στον εφιάλτη μιας θερμής και μιας ψυχρής
βίας με μηχανισμούς δικαιικών
νομιμοποιήσεων και εφαρμοστικών
καταναγκασμών.
Η ΒΙΑ ΠΟΥ ΥΠΟΤΑΣΣΕΙ ΚΑΙ Η ΒΙΑ ΠΟΥ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΝΕΙ
“Για
μια κριτική της βίας” είναι ο τίτλος
μιας πραγματείας του μεγάλου διανοούμενου
της Γερμανίας Walter Benjamin. Αυτού του τολμηρού
(εβραϊκής καταγωγής Γερμανού φιλοσόφου),
ο οποίος διέφυγε από τη χιτλερική
Γερμανία, αλλά αυτοκτόνησε στα
γαλλο-ισπανικά σύνορα όταν προσπαθούσε
να τα διαβεί και προδομένος αυτοκτόνησε.
Αυτός
ο σπουδαίος άνθρωπος της υψηλής
πνευματικής ευθύνης το 1921, μέσα σε μια
Γερμανία στην οποία μόλις είχε λήξει η
επανάσταση των συμβουλίων, ασχολήθηκε
με το πάντοτε φλέγον ζήτημα της βίας.
Για να διερωτηθεί από τότε, κατά πόσο
είναι δυνατή η διάκριση της βίας που
υποτάσσει και στη βία που απελευθερώνει.
ΔΙΑΧΥΜΕΝΗ Η ΒΙΑ ΠΑΝΤΟΥ
Τώρα,
δυστυχώς, σε ολόκληρο τον κόσμο, μια
διαχυμένη βία με πολλές μορφές – στις
κρίσιμες παντού περιοχές της Μ. Ανατολής, αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο…
επαναεπικαιροποιεί τότε (όπως και
σήμερα) επίκαιρο θέμα των αυταρχικών
ιδεών και πρακτικών βίας.
Αλλά πόσο ο
σκοπός της βίας σε δεδομένες περιπτώσεις,
είναι δίκαιος ή άδικος… Ομως το ερώτημα
κατά πόσο η βία, γενικά, ως αρχή μπορεί
να είναι ένα ηθικό μέσο για την επίτευξη
ενός δίκαιου σκοπού. Παραμένει
αναπάντητο…
Γιατί προκειμένου να
απαντηθεί το ερώτημα αυτό απαιτείται
ένα αυστηρότερο κριτήριο.
Η ΒΙΑ ΤΟΥ DE FACTO
…Σύμφωνα με τη θεωρία περί κράτος του φυσικού δικαίου, όταν τα άτομα αποποιούνται κάθε μορφή βίας, για χάρη του κράτους, αυτό συμβαίνει με την προϋπόθεση την οποία για παράδειγμα διατυπώνει εκτενώς ο φιλόσοφος Σπινόζα στη θεολογικο-πολιτική πραγματεία ότι το κάθε άτομο προ της συνάψεως έλλογου συμβολαίου είχε de facto το δικαίωμα να χρησιμοποιεί κατά βούληση τη βία που διέθετε όμως πάντα με την άποψη του Benjamin ίσως αυτού του τύπου οι θεωρήσεις να αναβιώσουν πρόσφατα (το 1921 τα έγραψε) και η δαρβινική βιολογία με το δογματικό της ύφος εκλαμβάνει τη βία σαν το μοναδικό μέσο πέρα από τη φυσική επιλογή που είναι αρχέγονο και προσήκων σε όλους τους ζωτικούς σκοπούς της φύσης.
ΧΟΝΔΡΟΕΙΔΕΣ ΔΟΓΜΑ Η ΝΟΜΙΚΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ
Αλλά
η αγοραία δαρβινιστική φιλοσοφία έχει
συχνά δείξει πόσο μικρό είναι το βήμα
από αυτό το δόγμα στη φυσική ιστορία
στο ακόμη πιο χονδροειδές δόγμα στη
νομική φιλοσοφία, η οποία φτάνει να
θεωρεί ότι κάθε βία προσήκουσα στους
φυσικούς σκοπούς είναι, ακριβώς γι’
αυτό νόμιμη.
Αλλά η σημασία της διάκρισης
της βίας σε νόμιμη και μη νόμιμη δεν
είναι προφανής. Γι’ αυτό το θετικό
δίκαιο είναι εκείνο που αν έχει συνείδηση
της καταγωγής του, την αναγνώριση και
την προώθηση του συμφέροντος της
ανθρωπότητας, στο πρόσωπο του κάθε
ατόμου. Αυτό το συμφέρον το βλέπει στην
απεικόνιση και τη συντήρηση μιας τάξης
επιβεβλημένης από τη μοίρα.
ΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΤΗΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ…
Αλλά όπως αυτή η άποψη, η οποία ισχυρίζεται ότι συντηρεί τον νόμο ως προς τα βασικά του στοιχεία, δεν μπορεί να διαφεύγει την κριτική έτσι και κάθε επίθεση εναντίον της είναι αδύναμη, όταν απλώς εκδηλώνεται εν ονόματι μιας άμορφης “ελευθερίας” μη μπορώντας να προσδιορίσει την ανώτερη τάξη πραγμάτων αυτής της ελευθερίας. Για να τονίσει ο Benjamin με έμφαση περαιτέρω ότι: Και είναι ακόμη πιο αδύναμη όταν δεν επιτίθεται στην ίδια την έννομη τάξη από την κορυφή έως τα νύχια, αλλά μόνο σε ορισμένους νόμους ή νομικές πρακτικές που, βεβαίως, το δίκαιο θέτει υπό την προστασία της εξουσίας αυτήν την εξουσία.
Η ΒΙΑ ΣΥΝΤΗΡΕΙ ΤΟ ΔΙΚΑΙΟ;
Στην
προκειμένη περίπτωση η ίδια η βία που
συντηρεί το δίκαιο είναι μια απειλητική
βία. Και μάλιστα η απειλή της δεν έχει
την έννοια του εκφοβισμού όπως πιστεύουν
οι απληροφόρητοι φιλελεύθεροι (ή
αριστερο-υπερ-φιλελεύθεροι κατά τη δική
μας γνώμη) πολιτικοί.
Γι’ αυτό κάθε
μορφή βίας (όπως αυτή που βιώνει συνολικά
ο φιλικός λαός σήμερα, αλλά και τόσοι
άλλοι λαοί σήμερα που βιώνουν τόσο την
απόλυτη βία της εξουσίας καθώς και της
ανεξέλεγκτης τρομοκρατίας) ως μέσο
είναι είτε βία που θεσπίζει είτε βία
που συντηρεί το δίκαιο. Αλλά όταν δεν
αξιώνει να είναι κάποια από αυτές τις
δύο παρατείνεται από κάθε εγκυρότητα.
Ως εκ τούτου προκύπτει ότι κάθε βία, ως
μέσο, ακόμη και στην καλύτερη εκδοχή
της αποτελεί μέρος των προβληματισμών
ως δίκαιο καθ’ εαυτό.
ΣΕ ΠΑΡΑΚΜΗ ΤΑ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΑ
Βασικά
όμως όσο μειώνεται η συνειδητοποίηση
της λανθάνουσας παρουσίας της βίας στο
εσωτερικό ενός θεσμού τόσο αυτός
παρακμάζει. Ενα τέτοιο παράδειγμα
αποτελούν σήμερα τα Κοινοβούλια. Αυτά
παρουσιάζουν το γνωστό, θλιβερό θέαμα,
γιατί δεν διατηρούν, τη συνείδηση των
επαναστατικών δυνάμεων στις οποίες
οφείλουν την ύπαρξή τους.
Στη Γερμανία
ειδικότερα, όπως αποφαίνεται και τονίζει
ο Benjamin – η τελευταία εμφάνιση τέτοιων
δυνάμεων δεν απέδωσε καρπούς για το
Κοινοβούλιο. Κι αυτό γιατί τους έλειψε
η αίσθηση της νομοθετικής βίας που
εμπεριέχουν και είναι επόμενο, λοιπόν,
να μην παίρνουν αποφάσεις αντάξιες μιας
τέτοιας βίας, αλλά να καλλιεργούν εν
μέσω συμβιβασμών έναν υποτίθεται μη
βίαιο τρόπο ενασχόλησης με τις πολιτικές
υποθέσεις.
ΚΑΝΕΝΑΣ ΣΥΜΒΙΒΑΣΜΟΣ ΧΩΡΙΣ ΕΞΑΝΑΓΚΑΣΜΟ
Κάτι
τέτοιο όμως, όπως γράφει (στη σελίδα 19)
παραμένει ένα προϊόν που εντάσσεται
στη νοοτροπία της βίας όσο κι αν
απορρίπτεται κάθε απροκάλυπτη βία, αφού
η προσπάθεια για την επίτευξη ενός
συμβιβασμού δεν έρχεται από τα μέσα,
αλλά από τα έξω, από την αντίθετη
προσπάθεια, γιατί κανένας συμβιβασμός,
όσο εκούσια κι αν επιλέγεται δεν μπορεί
να νοηθεί χωρίς την ύπαρξη κάποιου
εξαναγκασμού.
Και μη χειρότερα είναι
η βαθύτερη αίσθηση πίσω από κάθε
συμβιβασμό. Και είναι σημαντικό το
γεγονός ότι η παρακμή των Κοινοβουλίων
(την οποία ο Benjamin την επεσήμαινε αμέσως
μετά τη λήξη του πρώτου παγκοσμίου
πολέμου στην αρχή της πρώτης δεκαετίας
του μεσοπολέμου που οδήγησε στην
οικονομική κρίση του 1929 και στην κυριαρχία
του φασιστικού ολοκληρωτισμού. Την
πυρπόληση του γερμανικού Κοινοβουλίου
και τελικά την έκρηξη του καταστροφικού
β’ παγκοσμίου πολέμου.
Η ΒΙΑ ΠΟΥ ΘΕΣΠΙΖΕΤΑΙ ΣΑΝ ΝΟΜΟΣ
Ωστόσο
(σελ. 20) όσο επιθυμητό και ευπρόσδεκτο
μπορεί να είναι ένα συγκριτικά αξιόλογο
Κοινοβούλιο, μια συζήτηση για τα μέσα
της πολιτικής συμφωνίας που αξιακά θα
είναι μη βίαια, δεν μπορεί να ασχολείται
με τον κοινοβουλευτισμό. Αφού το μόνο
που μπορεί να καταφέρει ο κοινοβουλευτισμός
σε ζητήματα ζωτικής σημασίας είναι
έννομες διατάξεις, που τόσο ως προς τη
γέννηση όσο και ως προς την κατάληξή
του συνοδεύονται από τη βία.
Πάντως η
λειτουργία της βίας στη νομοθεσία (όπως
συμβαίνει αυτή την ώρα στη χώρα μας) η
λειτουργία της βίας στη νομοθεσία είναι
διττή, με την έννοια ότι η νομοθεσία
έχει σαν σκοπό της, με τη βία σαν μέσο,
αυτό που θα εδραιωθεί, σαν δίκαιο, όμως
την ίδια τη στιγμή της εγκαθίδρυσής
του, η βία δεν απορρίπτεται. Μάλλον την
ίδια στιγμή της νομοθέτησης θεσπίζεται
συγκεκριμένα σαν νόμος όχι ένας σκοπός
ανεξάρτητος από τη βία, αλλά ένας… κατ’
ανάγκη στενά συνδεδεμένος μαζί που
φέρει τον τίτλο της εξουσίας.
ΚΥΡΙΑΡΧΗ Η ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΗ ΒΙΑ
Συνεπώς
η θέσπιση του δικαίου είναι εγκαθίδρυση
εξουσίας και στο πλαίσιο αυτό άμεση
εκδήλωση βίας. Η δικαιοσύνη είναι η αρχή
(prinzip) κάθε θετικής κατασκευής σκοπών
και η εξουσία η αρχή (prinzip) κάθε μυθικής
θέσπισης νόμου.
Το κείμενο του Walter
Benjamin είναι τόσο επίκαιρο παγκόσμια και
ελληνικά και που πρέπει να διαβαστεί
ευρύτερα.
Το τελευταίο μέρος του
κειμένου λέει: Είναι απορριπτέα κάθε
μυθική βία που θεσπίζει δίκαιο και η
οποία μπορεί αλλιώς να αποκληθεί
εκτελεστική βία.
Απορριπτέα όμως είναι
και η βία που συντηρεί το δίκαιο, η
διοικητική βία που το υπηρετεί. Η θεϊκή
βία που είναι το σύμβολο και η σφραγίδα,
αλλά ποτέ το μέσο μιας ιερής εμπόλεμης,
μπορεί να αποκληθεί κυρίαρχη βία.
Το βιβλίο σε μορφή Pdf. εδώ:
Η εταιρεία Ruselectronics, Rostec State Corporation, έχει επιδείξει ρωσικής κατασκευής σύστημα πρόληψης κυβερνοεπιθέσεων Forpost στο Army-2022. Το σύστημα είναι σε θέση να αποτρέψει έως και 8 εκατομμύρια κυβερνοεπιθέσεις την ημέρα.
Η λύση που αναπτύχθηκε από την Concern Avtomatika ως μέρος της εκμετάλλευσης Ruselectronics διασφαλίζει την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο και την προστασία από κυβερνοεπιθέσεις για κυβερνητικά και επιχειρηματικά συστήματα πληροφοριών και αυτοματοποιημένα συστήματα ελέγχου διεργασιών.
Το Forpost επιτρέπει τον έλεγχο ακεραιότητας πόρων, το ιστορικό αναφορών και την καταγραφή μηνυμάτων συστήματος, τη διαχείριση αποθέματος λογισμικού και την προειδοποίηση αστάθειας του πακέτου υλικού.
Το σύστημα Forpost έχει επίσης εγκατασταθεί στον πάγκο δοκιμών Safe City που δημιουργήθηκε για την EMERCOM της Ρωσίας. Ο πάγκος δοκιμών έχει αναπτυχθεί στο πλαίσιο του έργου έρευνας και ανάπτυξης EMERCOM για την προετοιμασία εναρμονισμένων προτύπων για το πακέτο υλικού και λογισμικού Safe City. Επιτρέπει την προσομοίωση σεναρίων απόκρισης για διάφορους τύπους απειλών, τη δοκιμή αλγορίθμων διατμηματικών επικοινωνιών και τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας και του χρόνου λήψης αποφάσεων σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης.
Πηγή: Rostec
Θέλοντας να βγάλω ένα καινούργιο βιβλίο με Επικούρεια κείμενα και με τίτλο "Η Ηδονή για όσους υποστηρίζουν ότι Δεν υπάρχει Σπήλαιο" ασχολήθηκα με εκείνο το κομμάτι της φιλοσοφίας του Επίκτητου, που ναι μεν εκφράζει την Επικούρεια Φιλοσοφία, την χρησιμοποιεί δε άσχημα για την ανάδειξη του Στωικισμού.
Η δουλειά που έγινε από εμένα, ήταν δύσκολη και επίμονη. Διάβασα την ερμηνεία των κειμένων του Επίκτητου που υπάρχει στο διαδίκτυο και μετά διάβασα την ερμηνεία των εκδοτικών οίκων. Όλες οι ερμηνείες είναι παρόμοιες. Όμως ελάχιστα πράγματα κατάλαβα. Διότι οι αξιόλογοι, χωρίς άλλο, ερμηνευτές, δεν έχουν εισέλθει στα ενδότερα της Επικούρειας φιλοσοφίας. Έτσι διαπίστωσα, μετά από κόπο, ότι αυτά τα κείμενα προσπαθούν να υποβαθμίσουν την Επικούρεια φιλοσοφία.
Ένα μικρό κείμενο του Επίκτητου θα σας πείσει.
Μας λέει και ο Επίκουρος ότι είμαστε από την φύση μας κοινωνικοί. Αλλά έτσι και βάλεις μέσα σε στεγανά αυτό το αγαθό, δεν μπορεί να πει τίποτε άλλο. Διότι πάλι επιμένει λέγοντάς μας , ότι όταν κάτι είναι αποκομμένο απ’ την ουσία του αγαθού, δεν το εκτιμάς το αγαθό αυτό και δεν το ενστερνίζεσαι. Και καλώς επιμένει.
Πως λοιπόν τα λες αυτά, ω Επίκουρε…;
Και υποψιαζόμαστε για ποιους λόγους τα λες αυτά. Άραγε δεν είμαστε στοργικοί προς τα παιδιά μας; Γιατί αποτρέπεις τον σοφό να μην ανατρέφει τα παιδιά του; φοβάσαι μήπως εξ αιτίας των παιδιών πέσει σε στεναχώριες;
Εξ αιτίας του άγχους που τρέφει μέσα του μπορεί να πέσει σε στεναχώριες; Τι τον νοιάζει αν ένα μικρό άγχος μέσα του θρηνεί;
Αλλά ξέρει καλά, ότι έτσι και υπάρχει ένα παιδί, δεν είναι δυνατό σ’ εμάς να μην το αγαπάμε και να μη το φροντίζουμε.
Αλλά όμως αν και τα γνωρίζει καλά αυτά, τολμά να λέει, ότι να μην ανατρέφουμε τα παιδιά. Αλλά το πρόβατο δεν εγκαταλείπει το παιδί του, ούτε ο λύκος. Ο άνθρωπος όμως το εγκαταλείπει;
Τι θέλεις δηλαδή; Να είμαστε ανόητοι σαν τα πρόβατα; Που ούτε και εκείνα το εγκαταλείπουν. Απάνθρωποι να είμαστε και θηριώδεις σαν τους λύκους; Ούτε και εκείνοι το εγκαταλείπουν.
Ποιος θα πειθόταν από εσένα Επίκουρε βλέποντας το παιδί του πεσμένο στην γη να κλαίει; Εγώ νομίζω ότι και αν ακόμη μάντευαν, η μάνα σου και ο πατέρας σου, ότι θα σκόπευες να λες αυτά, ακόμα και τότε δεν θα σε εγκατέλειπαν.
Ακόμα λέει, ότι δεν ασχολείται με τα πολιτικά ο σώφρονας. Ξέρει καλά τι πρέπει να κάνει αυτός που ασχολείται με τα πολιτικά: Και στο φινάλε, αν πρόκειται να περιφέρεται στον όχλο αυτός που ασχολείται με τα πολιτικά όπως ανάμεσα στις μύγες, αυτό Επίκουρε εσένα τι σε πειράζει;
Βλέπουμε στο παραπάνω κείμενο πως κατηγορεί τον Κήπο. Έναν Κήπο γεμάτο από ελεύθερους ανθρώπους. Όπου δεν κατάλαβε, σκοπίμως; για ποιον λόγο ο Επίκουρος τον δημιούργησε.
Επίσης κατηγορεί την παραίνεση του Επίκουρου προς τον σοφό που λέει ότι: «Ούτε γάμο θα κάνει ούτε παιδιά θα αποκτήσει ο σοφός. Σε ειδικές μόνο περιπτώσεις της ζωής του θα κάνει γάμο, αν και μερικοί θα τον αποφύγουν». Και όπου αυτό, είναι απλά μία συμβουλή προς τον σοφό και όχι στον οποιονδήποτε άνθρωπο. Διότι αν θελήσει να παντρευτεί ο σοφός, τότε τα βάσανα θα είναι δικά του.
Ακόμα διαστρεβλώνει το «Λάθε Βιώσας». Το «Λάθε Βιώσας» που είναι η πλέον επίκαιρη δόξα της εποχής μας. Όπου μας προτρέπει να μένουμε μακριά από τους πολιτικούς και την πολιτική. Και μας τονίζει να ζούμε στην αφάνεια και στην αποχή. Και όπου εξάγω εγώ, ως προσωπικό συμπέρασμα το να μην ψηφίζουμε ώστε να μην εκλέγουμε όλους αυτούς τους άθλιους πολιτικούς. Διότι «Δημοκρατικόν μεν, το κληρωτάς είναι τας αρχάς, το δε αιρετάς, ολιγαρχικόν»
*
Όμως πριν προχωρήσουμε, ας δούμε ποιος ήταν ο Επίκτητος και τι πρόσθεσε στην Στωική φιλοσοφία και γιατί αγαπήθηκε από τους Νεοπλατωνικούς και τους Χριστιανούς.
Ο Επίκτητος λοιπόν γεννήθηκε στην Ιεράπολη της Φρυγίας, μία από τις αρχαίες εμπορικές πόλεις της Μικράς Ασίας, το 55 μετά την βίαιη αναχρονολόγησή μας και πέθανε στην Νικόπολη το 125.
Υπήρξε παιδί δούλων. Και ως δούλο τον πήραν από την Ιεράπολη και τον πήγαν στην Ρώμη όπου τον πουλήσανε σε κάποιον δημόσιο υπάλληλο εκτελεστικό γραμματέα του Νέρωνα, τον Επαφρόδιτο.
Πέραν του ότι ο Επίκτητος ήταν ασθενικός και ντροπαλός, ο Επαφρόδιτος τον κακομεταχειριζόταν και τον έκανε ανάπηρο.
Σε μία αναφορά του Κέλσου που την βρίσκουμε στο περίφημο βιβλίο του κατά του Ιησού Χριστού: τον «Αληθή Λόγο» μας μιλάει για την δουλικότητα, για την υπομονή και για την καρτερία του Επίκτητου που διακρίνουμε σε όλο το φιλοσοφικό έργο του. Μας αναφέρει λοιπόν ο Κέλσος ένα γεγονός, που μπορεί να απέχει από την αλήθεια, ότι: όταν κάποτε ο Επαφρόδιτος έστριψε το πόδι του Επίκτητου, ο ίδιος του παρατήρησε χαμογελώντας πως «θα το σπάσεις». Και όταν τελικά το έσπασε το πόδι του ο Επαφρόδιτος, απάντησε ο Επίκτητος ήρεμα: «Δεν σου το είπα;».
Εκείνη την περίοδο, που ήταν δούλος του Επαφρόδιτου, ο Επίκτητος παρακολουθούσε μαθήματα φιλοσοφίας από τον διάσημο για την εποχή εκείνη, Στωικό φιλόσοφο Μουσόνιο Γάιο Ρούφο.
Στην συνέχεια ο Επίκτητος έγινε απελεύθερος. Τότε άρχισε να διδάσκει στην Ρώμη, Στωική φιλοσοφία. Είχε δε γίνει στην Ρώμη, πασίγνωστος Δάσκαλος αυτής της Φιλοσοφίας.
Το 94 μετά την βίαιη αναχρονολόγησή μας, ο Αυτοκράτορας Δομιτιανός αισθάνθηκε ότι απειλείται από την επιρροή που είχαν στον λαό οι φιλόσοφοι. Οπότε εκδίδει διάταγμα και τους εξορίζει όλους.
Ο Επίκτητος τότε κατέφυγε στην Νικόπολη της Ηπείρου και ίδρυσε εκεί Φιλοσοφική Σχολή.
Πιστός μαθητής του, ήταν ο συγγραφέας της «Αλεξάνδρου Ανάβασης», ο Αρριανός, που του διέσωσε τα λόγια του κρατώντας σημειώσεις. Θαυμαστής του, υπήρξε ο Αυτοκράτορας της Ρώμης και φιλόσοφος, Μάρκος Αυρήλιος. Ο Μάρκος Αυρήλιος έγραψε στην Ελληνική γλώσσα, κατά την διάρκεια των εκστρατειών του, ένα έργο με τίτλο «Τα εις Εαυτόν». Αυτό το έργο, μέχρι σήμερα θεωρείται ως έργο σπουδαίο για μια διακυβέρνηση, με γνώμονα το καθήκον και την εξυπηρέτηση του συνόλου. Και όπου σε αυτό το έργο, οι Στωικές αυτές ρίζες (καθήκον, πρέπει, χρέος κ.τ.λ.) βρίσκονται στα ηθικά διδάγματα του Επίκτητου.
*
Πριν περάσουμε στην φιλοσοφία του ας ακούσουμε ένα ακόμα απόσπασμα από το 10ο κεφάλαιο της διατριβής με τίτλο, «Ενάντια στους Επικούρειους και Ακαδημαϊκούς». Για να δείτε την χλεύη του αλλά και την παιδιάστικη πολεμική του ενάντια στην Επικούρεια Φιλοσοφία.
-Ω Άνθρωπε, ώ Επίκουρε, γιατί φροντίζεις για μας, γιατί ξαγρυπνάς; Τι φανάρι κρατάς; Γιατί εξεγείρεσαι; Γιατί γράφεις τέτοια βιβλία; Μήπως κάποιος εξαπατηθεί επειδή φροντίζει τους θεούς ή μήπως κανείς καταλάβει ότι το αγαθό δεν είναι μόνο η ηδονή; Αν τα πιστεύεις αυτά, τότε όρμα και μετά κοιμήσου και κάνε ό,τι και τα σκουλήκια. Αφού κρίνεις ότι είσαι άξιος γι’ αυτά. Τρώγε και πίνε και συνουσίαζε και αφόδευε και ροχάλιζε. Τι σε νοιάζει αν οι υπόλοιποι τα αντιλαμβάνονται όλα αυτά, με υγιή τρόπο ή με μη υγιή; Ό,τι είναι για εσένα, είναι και για εμάς. Σε νοιάζει για τα πρόβατα, επειδή τα κουρεύουμε, τα αρμέγουμε και μετά τα σφάζουμε; Δεν θα ευχόσουν άραγε, να μπορούσαν οι άνθρωποι, καταγοητευμένοι και ευχαριστημένοι από τους Στωικούς να νύσταζαν και έπειτα να προσέφεραν τους εαυτούς τους σε εσένα και τους ομοίους σου για να τους κουρέψεις και να τους αρμέξεις; Προς τους συνεπικούρειους έπρεπε να τα λες αυτά και όχι να κρύβεσαι. Πολύ περισσότερο εκείνους πρέπει να μεταπείσεις ότι από την φύση μας είμαστε κοινωνικοί και ότι η εγκράτεια είναι αγαθό. Για ποιους πρέπει να διαφυλάξεις αυτήν την κοινωνία και για ποιους δεν πρέπει; Για ποιους δεν πρέπει να την διατηρήσεις; Για τους αντιδραστικούς και τους παραβάτες; Και ποιοι είναι πιο παραβάτες από εσάς που λέτε όλα αυτά;
*
Ως πρωταγωνιστής της φιλοσοφίας του Επίκτητου είναι ο άνθρωπος και η εκπαιδευτική αγωγή του.
Η εκπαιδευτική αγωγή του ανθρώπου, για τον Στωικό αυτόν φιλόσοφο, είναι το μέσο όπου μπορεί να κατοχυρώσει ο άνθρωπος την ελευθερία του. Μέσω της εξάσκησης της φιλοσοφίας, ο άνθρωπος μπορεί να διακρίνει τα πράγματα που βρίσκονται υπό την εξουσία του, από εκείνα που δεν βρίσκονται υπό την εξουσία του. Το σώμα μας, για παράδειγμα, τα παιδιά μας, το περιβάλλον μας, είναι πράγματα που δεν βρίσκονται υπό την εξουσία μας (ουκ εφ' ημίν). Όμως τα διανοήματά μας, αυτά καθ’ εαυτά, βρίσκονται υπό την εξουσία μας. Δηλαδή οι σκέψεις μας και οι κρίσεις μας είναι κτήμα μας (εφ' ημίν). Αυτά οριοθετούν την εσωτερική ελευθερία μας. Η διαφύλαξη της οποίας είναι, για τον Επίκτητο, το υπέρτατο αγαθό.
*
Για τον Επίκτητο, η ευτυχισμένη ζωή και η ζωή με αρετές είναι συνώνυμες. Η ευτυχία και η προσωπική ολοκλήρωση είναι οι φυσικές συνέπειες του να ζεις με αρετές και να κάνεις το σωστό. Τα ερωτήματα όμως που γεννιόνται σε εμάς είναι: Άραγε ποιο είναι το σωστό; Και τι είναι ευτυχία;
Διότι ως γνωστόν οι αρετές για την φιλοσοφία μας είναι το μέσον για την Ηδονή. Την Ηδονή που φέρνει την καλοπέραση. Την ευδαιμονία. Και όχι αυτό το ασταθές συναίσθημα, την ευτυχία. Το να είσαι ενάρετος, μπορεί να είσαι περιοδικά ευτυχισμένος, αλλά δεν καλοπερνάς, δεν ζεις με ευδαιμονία. Το αντίθετο συμβαίνει, επειδή αποφεύγεις τα ωραία και τα όμορφα χάριν της αρετής. Διότι η ζωή δεν είναι ωραία με τα πρέπει, με τα αναγκαία, αλλά με τα περιττά, με τα θέλω.
Ο Επίκτητος πίστευε, ότι ο κύριος σκοπός της φιλοσοφίας είναι να βοηθήσει τους κοινούς ανθρώπους να ανταπεξέλθουν αποτελεσματικά τις προκλήσεις της καθημερινής ζωής. Και να αντιμετωπίσουν με καρτερία τις αναπόφευκτες σοβαρές στεναχώριες, τις απογοητεύσεις και τις λύπες της ζωής.
Η συνταγή του Επίκτητου για την καλή ζωή επικεντρωνόταν σε τρία θέματα: να γίνεις κύριος των επιθυμιών σου, να εκτελείς τα καθήκοντα σου, να μάθεις να σκέπτεσαι καθαρά και για τον εαυτό σου και για τις σχέσεις σου με την ευρύτερη ανθρώπινη κοινωνία. Μα όμως για να σκέφτεσαι, δεν πρέπει να παραγνωρίζεις τους αγγελιοφόρους της σκέψης σου. Τις αισθήσεις και τα αισθήματα. Διότι χωρίς αυτά δεν μπορείς να σκεφτείς. Το λοιπόν, όλα αυτά τα κριτήρια της αλήθειας που μας έθεσε ο Επίκουρος, αποτελούν ψιλά γράμματα για τον Επίκτητο. Και δεν νομίζω πως τα είχε κατανοήσει.
Έτσι εγώ, σαν Επικούρειος, έχω να πω τα εξής: Ότι αν το σώμα μας δεν βρίσκεται υπό την εξουσία μας και αν δεν το ορίζουμε εμείς, τότε αυτό είναι έρμαιο του κάθε αφέντη, είτε θεού είτε ανθρώπου. Οπότε μπορεί να το χρησιμοποιεί όπως ο αφέντης ορίζει. Ή μπορεί ο κάθε άνθρωπος να το απαξιώνει. Και το παράδειγμα, σχετικά με το σπάσιμο του ποδιού του Επίκτητου από τον Επαφρόδιτο, που μας αποκαλύπτει ο Κέλσος, είναι χαρακτηριστικό της δουλικότητας του χαρακτήρα του Επίκτητου. Και αυτήν την δουλικότητα την μετέτρεψε σε ιδεολογία. Την μετέτρεψε σε φιλοσοφία. Όντως το καθήκον είναι μία από τις αναφορές της Στωικής φιλοσοφίας. Ο Επίκτητος όμως συμπληρώνει αυτή την φιλοσοφία με την δουλικότητα. Για παράδειγμα, η απαξίωση του σώματος ενός μοναχού, μας δείχνει στην κυριολεξία το καθήκον απέναντι στον θεό. Μας δείχνει και την δουλικότητα του ανθρώπου εκείνου, απέναντι στις φανταστικές επιταγές ενός φανταστικού πλάσματος που του λέει να περιορίσει στο ελάχιστο τις σαρκικές του επιθυμίες για να κερδίσει μία αβέβαιη αιωνιότητα.
Με λίγα λόγια, μας αναφέρει ο Επίκτητος, ότι μπορεί να μην ορίζω το σώμα μου, μπορεί να μην το εξουσιάζω, μπορεί ο αφέντης να το βασανίζει ή να το χρησιμοποιεί όπως αυτός θέλει, όμως με την εκπαίδευσή μου, με το μυαλό μου, που είναι δικό μου, είμαι ανεξάρτητος και ελεύθερος.
Όμως τι ελευθερία ή τι ανεξαρτησία μπορεί να έχει ένα μυαλό όταν θα πρέπει επιτελέσει ένα καθήκον; Αλλά πέρα απ’ αυτό, μας δείχνει και μία μεταφυσική σύνδεση του μυαλού παύλα πνεύματος με την σάρκα. Δεν θεωρεί ότι το μυαλό είναι μία ανώτερη μορφή της ύλης. Το διαχωρίζει από το σώμα, λες και το μυαλό μας είναι ουρανοκατέβατο.
Αυτή λοιπόν η δουλικότητα, ο περιορισμός των επιθυμιών και το καθήκον, είναι τα κύρια στοιχεία της Στωικής φιλοσοφίας του Επίκτητου. Και γι’ αυτά, εκτιμήθηκε ιδιαίτερα από την χριστιανική εκκλησία. Και γι’ αυτά, εκτιμάται και αναδεικνύεται σήμερα από τους θεολόγους και από τους προσηλυτιστές.
Όπως καταλαβαίνετε, εμπόδιο σ’ αυτήν την «φιλοσοφία της δουλείας», ήταν η ελεύθερη και ηδονιστική Επικούρεια φιλοσοφία. Έτσι, άσκησε ο Επίκτητος δριμεία πολεμική ενάντια στην φιλοσοφία μας. Γι’ αυτό, ακούστε δύο αποσπάσματα από το 7ο κεφάλαιο της διατριβής με τίτλο: Ενάντια προς τον Επικούρειο Διορθωτή των ελευθέρων πόλεων. Εδώ συνομιλεί με έναν Ρωμαίο Επικούρειο θέλοντας να υποτιμήσει την Επικούρεια Φιλοσοφία.
(Στωικός φιλόσοφος) -Αλλά εσένα σου φαίνεται σωστό να σκεφτόμαστε πως θα κρυφτούμε, πως θα είμαστε ασφαλείς και κανείς δεν θα μας πάρει χαμπάρι; Γιατί την κλοπή ούτε ο Επίκουρος την θεωρεί κάτι κακό, αλλά ότι η αδικία γεννιέται μέσα στο μυαλό σου. Αλλά δεν γίνεται να λάβεις διαβεβαιώσεις ότι θα ζεις απαρατήρητος αν κλέψεις; Γι’ αυτό λέει ο Επίκουρος: «Μην κλέβετε».
(Ρωμαίος Επικούρειος) -Αλλά «εγώ σου λέω, ότι αν γίνει διακριτικά και με αυτοσυγκράτηση, θα μείνουμε απαρατήρητοι». Έπειτα και φίλους στην Ρώμη έχουμε ισχυρούς και φιλίες με δικαστικούς. Και οι Έλληνες είναι παθητικοί και αδρανείς: Κανείς δεν θα τολμήσει να ξεσηκωθεί εξ αιτίας αυτής της κλοπής.
(Στωικός φιλόσοφος) -Τότε ποιο είναι το αγαθό; Άμυαλο είναι αυτό που λες και ηλίθιο. Αλλά ούτε και αν μου πεις ότι απέχει από το αγαθό θα σε πιστέψω. Γιατί είναι αδύνατον για κάτι που φαίνεται ψεύτικο να συμφωνήσεις και να αρνηθείς το αληθινό, όπως είναι αδύνατον να απομακρυνθείς απ’ αυτό που φαίνεται αληθινό.
Εδώ βλέπουμε πως ο Επίκτητος κατηγορεί την 34η Δόξα του Επίκουρου που λέει: «Η αδικία, από μόνη της, δεν είναι κακή. Αλλά γίνεται κακή, από τον τρόμο που προκαλεί στον άνθρωπο που την διαπράττει, ότι δεν μπορεί να αποφύγει αυτούς που είναι αρμόδιοι για την τιμωρία τέτοιων πράξεων».
Και σας ερωτώ: Αν δεν υπήρχε περίπτωση να σας συλλάβουν, τότε δεν θα κλέβατε ή δεν θα σκοτώνατε; Αλήθεια, αυτές και άλλες ωμότητες δεν διενεργούνται σ’ έναν πόλεμο ή δεν γίνεται πλιάτσικο σε ένα π.χ. μπλακ αουτ; Εκεί γιατί τις κάνουμε και δεν τις κάνουμε στην κανονική μας κοινωνία; Μα γιατί εκεί δεν υπάρχει περίπτωση να μας συλλάβουν. Άρα στην φιλοσοφία μας και στην φύση, καλό και κακό δεν υπάρχει. Διότι όπως μας λέει ο Επίκουρος «Η δικαιοσύνη δεν υπάρχει ως κάτι αυθύπαρκτο, αλλά αποτελεί κάποια συνθήκη, σύμφωνα με την οποίαν στις αμοιβαίες επαφές των ανθρώπων, όπου και όποτε αυτές λαμβάνουν χώρα, κανένας δεν θα βλάπτει τον άλλον και κανένας δεν θα βλάπτεται».
Και συνεχίζει ο Επίκτητος το υβρεολόγιο
-Αν υπάρχει έστω και μία πιθανότητα να διερευνήσουμε την φιλοσοφία αυτή και να μας οδηγήσει σ’ όλα αυτά που λες, τι περιμένεις να γίνει;
Στα ανάγλυφα ποιο είναι το καλύτερο, το ασήμι ή η τέχνη;
Η ουσία του χεριού είναι η σάρκα. Προπορεύονται όμως τα έργα του χεριού.
Έτσι και τα πρέποντα είναι τριπλά. Και δεν αφορά το ΕΙΝΑΙ, αλλά ως προς το ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ. Έτσι και ο άνθρωπος δεν πρέπει να τιμά την ύλη και τα σώματα αλλά αυτά που προπορεύονται.
Και ποια είναι αυτά;
Η πολιτική. Ο γάμος. Η τεκνοποιία. Ο σεβασμός στον θεό. Η φροντίδα στους γονείς. Η έλλειψη επιθυμιών. Η υποχωρητικότητα. Η διεκδίκηση. Και ο καθένας οφείλει να μένει πιστός σε αυτά, όπως είναι σύμφωνο με την φύση μας. Γιατί πως αλλιώς γεννηθήκαμε; Ελεύθεροι, γενναίοι και ευσεβείς.
Γιατί ποιο άλλο ζώο κοκκινίζει και ποιο ξεχωρίζει το αισχρό; Με αυτά υπόταξε την ηδονή και κάνε την βοηθό και υπηρέτη για να γίνεις πρόθυμος και να συγκρατείσαι στα έργα που είναι σύμφωνα με τη φύση.
Για εμάς, είναι λάθος ο συλλογισμός ότι π.χ. αυτό το ποτήρι πρώτα το σκεφτήκαμε, μετά το σχεδιάσαμε και έπειτα το κατασκευάσαμε. Πρωτ’ απ’ όλα ο άνθρωπος ήθελε να πιει νερό. Το ποτήρι αυτό έγινε κατόπιν της εξελικτικής διαδικασίας της ανάγκης του να πιει ο άνθρωπος πιο εύκολα νερό. Έτσι για εμάς, προηγείται το ΕΙΝΑΙ, Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ και όχι τα ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ και αυτά που προπορεύονται του είναι. Γιατί απλούστατα, τα ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ, είναι ανθρώπινες επινοήσεις.
*
Καταλαβαίνουμε λοιπόν από αυτούς τους διαλόγους, αλλά και από τις εξομολογήσεις του Αυγουστίνου που σας είχα πει απ’ αυτό το βήμα πέρσι, πως όσο εισέρχονταν οι άνθρωποι στον μεσαίωνα τόσο πιο εχθρικοί γινόντουσαν στην Επικούρεια Φιλοσοφία.
Και σήμερα τα πράγματα είναι παρόμοια και χειρότερα. Διότι μέσω της μαζικής ψυχολογίας του φασισμού οι άνθρωποι είναι εθισμένοι στο να βλέπουν ή να ακούν πλάσματα της φαντασίας τους ή να έχουν διάφορες ιδεοληψίες, χωρίς να θέλουν ή να μπορούν να εστιάσουν στο λογικό. Και είναι χειρότερα τα πράγματα, διότι υπάρχει ο μαζικός φανατισμός μέχρι θανάτου.
Όμως όλα αυτά και άλλα που είπε ο Επίκουρος και οι Φίλοι του, τα είπε για σένα! Για την μοναδική και ανεπανάληπτη προσωπικότητά σου. Τα είπε για να απολαμβάνεις ολοκληρωμένες και ακέραιες τις Ηδονές. Διότι οι Ηδονές είναι συγκεκριμένες, είναι υλικές και δεν έχουν ουδεμία σχέση, με την Στωική ιδέα της επιδίωξης της ευτυχίας, που μερικοί σκοπίμως σας παρουσιάζουν, είτε εδώ μέσα είτε αλλαχού. Άλλωστε την ευτυχία, την επιδιώκουν όλες οι θρησκευτικές αιρέσεις και όλα τα πολιτικά συστήματα
Σας ευχαριστώ που με ακούσατε.
Του Βίκτορ Αλεξέγιεβιτς Βαζιούλιν, καθηγητή της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Λομονόσοφ της Μόσχας
Μετάφραση: Δ. Πατέλης
Εισήγηση στο 1ο Παγκόσμιο Συνέδριο Φιλοσοφίας, Ηράκλειο, 24-28.5.2006.
Η ηθική και η πολιτική είναι σφαίρες της ζωής της κοινωνίας. Η κοινωνία συνιστά ένα αναπτυσσόμενο «οργανικό» όλο. Το οργανικό όλο διαφέρει έναντι του μηχανικού συνονθυλεύματος, κατά το ότι εντός του οργανικού όλου υπερτερεί η εσωτερική (και όχι η εξωτερική) συνάφεια, η εσωτερική αλληλεπίδραση των πλευρών του, των σφαιρών του, κ.ο.κ.
Η εσωτερική αλληλεπίδραση ως πλήρως ανεπτυγμένη, είναι μια αλληλεπίδραση, στην οποία οι πλευρές που αλληλεπιδρούν, δεν αλληλοπροϋποτίθενται απλώς κατ’ ανάγκη, αλλά και γενούν η μία την άλλη ως κάτι άλλο, ως κάτι το διάφορο προς άλληλα.
Η εξωτερική αλληλεπίδραση είναι μια αλληλεπίδραση, στην οποία οι αλληλεπιδρούσες πλευρές δεν αλληλομεταβάλονται, δεν αλληλοαναπτύσσονται ουσιωδώς.
Η κοινωνία ως αναπτυσσόμενο όλο, διανύει κατά την παρελθούσα και κατά την τρέχουσα κατάστασή της σειρά σταδίων. Αντιστοίχως και κατά την διάγνωση, κατά την αναστοχαστική νοηματοδότηση της ιστορίας της κοινωνίας, μπορούμε να διακρίνουμε μια σειρά σταδίων.
Τρεις είναι συνολικά οι μείζονες εποχές κατά την διάγνωση, κατά την αναστοχαστική νοηματοδότηση της κοινωνίας, όλης της παρελθούσας και τρέχουσας ιστορίας της ανθρωπότητας. Πρώτη εποχή είναι η εποχή της συγκρητικής* προσοικείωσης της κοινωνίας (και όχι μόνο της κοινωνίας, αλλά και της φύσης). Το πλέον χαρακτηριστικό γνώρισμα αυτής της εποχής, εξέφρασε ο μέγιστος των στοχαστών της αρχαιότητας, ο Ηράκλειτος: «Πάντα ρεί είναι δε παγίως ουδέν» (Β 1).
Ωστόσο, χάος επικρατούσε στην διαδικασία διάγνωσης της καθολικής κίνησης, της καθολικής μεταβολής, αν και σε αυτό το χάος υπήρχαν «νησίδες» αντιλήψεων, ακόμα και εννοιών.
Η δεύτερη μείζων εποχή όσον αφορά την προσοικείωση της κοινωνίας και την διάγνωση της φύσης, την όποια εν γένει διάγνωση, ήταν η εποχή του διαμελισμού μεμονωμένων πραγμάτων και αντικειμένων, της αποσπασματικής μελέτης τους.
Επήλθε λοιπόν η επικράτηση της ανάλυσης στην γνωστική διαδικασία.
Η μετάβαση από την επικράτηση της συγκρητικής και χαώδους γνωστικής διαδικασίας στην επικράτηση της αναλυτικής γνωστικής διαδικασίας, απετέλεσε μεγάλη πρόοδο στην ανάπτυξη της γνωστικής διαδικασίας εν γένει, συμπεριλαμβανομένης και της νόησης.
Ωστόσο, κατά την εν λόγω εποχή, μορφοποιήθηκε και ένας μεγάλος ιστορικός περιορισμός της γνωστικής διαδικασίας και τη νόησης: η απολυτοποίηση της ανάλυσης.
Αυτός ο περιορισμός οφείλεται στον περιορισμό της ανάπτυξης της κοινωνίας. Οι άνθρωποι, εφ’ όσον δεν μπορούσαν να προσδιορίσουν το μέλλον της ανάπτυξης της κοινωνίας και της γνώσης, της νόησης, θεωρούσαν την σύγχρονη με αυτούς κατάσταση της κοινωνίας και της γνώσης, της νόησης ως κατά βάση μη παροδική.
Η εποχή αυτή, με τα επιτεύγματα και τους ιστορικούς περιορισμούς της, επικρατεί και σήμερα, αν και έχουν ήδη εμφανισθεί και αναπτύσσονται οι προϋποθέσεις για την μετάβαση στην τρίτη εποχή της ανάπτυξης της γνώσης και της νόησης. Η τρίτη από τις μείζονες εποχές της ανάπτυξης της γνώσης και της νόησης, συμπεριλαμβανομένης και της διάγνωσης, της αναστοχαστικής νοηματοδότησης της κοινωνίας, συνιστά μεν τρόπον τινά επάνοδο στην πρώτη εποχή, η οποία όμως πραγματοποιείται, λαμβάνοντας υπ’ όψιν τα επιτεύγματα της δεύτερης, της κατ’ εξοχήν αναλυτικής εποχής.
Λαμβάνει χώρα μια επάνοδος στην αντίληψη, στην προσοικείωση του γεγονότος ότι «τα πάντα αλλάζουν», έχοντας όμως πλέον ως βάση τη μελέτη ξεχωριστών πραγμάτων, ξεχωριστών γνωστικών αντικειμένων. Καθίσταται συνάμα αναγκαία και η υπέρβαση των ιστορικών περιορισμών της μονόπλευρης αναλυτικής γνώσης, διατηρουμένων των επιτευγμάτων της τελευταίας.
Με άλλα λόγια, καταφθάνει και έχει ήδη εν μέρει καταφθάσει, χωρίς ωστόσο να επικρατεί ακόμα, η εποχή της συνθετικής γνώσης, της νόησης η οποία εδράζεται στο σύνολο των ξεχωριστών συγκεκριμένων επιστημών. Αυτή η γνώση, αυτή η νόηση, θα εμπεριέχει μεν ως αναγκαία «οργανική» στιγμή της την ανάλυση, αλλά μιαν ανάλυση χωρίς την απολυτοποίησή της. Αυτή η μέθοδος διάγνωσης, σκέψης, δεν είναι άλλη από την μέθοδο της συνειδητής σύγχρονης διαλεκτικής. Κατ’ αυτό τον τρόπο, εγείρεται στο προσκήνιο η εσωτερική συνάφεια, η εσωτερική αλληλεπίδραση στην ενότητά της με την εξωτερική συνάφεια, με την εξωτερική αλληλεπίδραση.
Προσεγγίζω την εξέταση της αλληλεπίδρασης ηθικής και πολιτικής μέσω της στάσης της συνειδητής διαλεκτικής μεθόδου της νόησης, η οποία είναι χαρακτηριστική για την Τρίτη από τις προαναφερθείσες εποχές της ανάπτυξης της γνώσης και της νόησης.
Υπό το πρίσμα αυτής της στάσης, η αλληλεπίδραση ηθικής και πολιτικής διανύει κατά την διάρκεια της παρελθούσας και τρέχουσας ιστορίας της ανθρωπότητας σειρά σταδίων.
Και μάλιστα, δεν μεταβάλλονται μόνον οι μεν είτε οι δε εκφάνσεις της ηθικής, οι μεν είτε οι δε εκφάνσεις της πολιτικής, οι μεν είτε οι δε εκφάνσεις της αλληλεπίδρασης ηθικής και πολιτικής, αλλά και η ίδια η ηθική αφ’ εαυτή, η ίδια η έννοια της ηθικής αφ’ εαυτή, η ίδια η πολιτική αφ’ εαυτή, η ίδια η έννοια της πολιτικής αφ’ εαυτή, η ίδια η αλληλεπίδραση ηθικής και πολιτικής αφ’ εαυτή, η ίδια η έννοια της αλληλεπίδρασης ηθικής και πολιτικής αφ’ εαυτή.
Φυσικά, αυτό δεν σημαίνει ότι είναι απούσες οι καθολικές στιγμές απ’ όλα όσα απαριθμήσαμε. Ωστόσο, οι καθολικές στιγμές είναι εσωτερικά αλληλένδετες με το ειδικό και το μοναδιαίο.
* * *
Δεδομένου ότι η ηθική και η πολιτική συνιστούν σφαίρες, πλευρές της ζωής της κοινωνίας, έπεται ότι η κατανόησής τους και η κατανόηση της αλληλεπίδρασής τους εξαρτάται ουσιαστικά από την κατανόηση της κοινωνίας και της ιστορίας της. Θεμελιώδης όρος, και μάλιστα καθοριστικός ως προς την κατεύθυνση όλης της παρελθούσας και τρέχουσας ιστορίας της ανθρωπότητας, η οποία ανέκυψε από την φύση με φυσικό τρόπο, ήταν η ανάγκη για ικανοποίηση εκείνων των βιολογικών αναγκών που ήταν απαραίτητες για την ζωή (της τροφής, της προστασίας από δυσμενείς είτε επικίνδυνους όρους, της άμυνας από επιθέσεις, κ.ο.κ.). Στο βαθμό που γίνονταν διακριτοί από την υπόλοιπη φύση, από τον υπόλοιπο κόσμο των ζώων, οι άνθρωποι σε όλο και πιο αύξοντα βαθμό μάθαιναν να χρησιμοποιούν για την ικανοποίηση των βιολογικά απαραίτητων αναγκών τους μέσα της φύσης, δεδομένα από την φύση σε έτοιμη μορφή. Κατόπιν, περνούσαν όλο και πιο πολύ στα κατεργασμένα, θα λέγαμε στα τεχνητά μέσα, σε μέσα της καθαυτό παραγωγής, αν και τα μέσα της άγρας [συλλογής, θήρας, αλίευσης, εξόρυξης, άντλησης] κάθε άλλο παρά εξέλειπαν, αλλά διατηρήθηκαν στον μεν είτε στον δε βαθμό και εξακολουθούν να διατηρούνται μέχρι σήμερα.
Με την ανάπτυξη των μέσων άγρας και των μέσων παραγωγής οι άνθρωποι ήταν και είναι εις θέση να ικανοποιούν σε αύξοντα βαθμό τις βιολογικά απαραίτητες ανάγκες τους. Ωστόσο, η ανθρωπότητα μέχρι σήμερα δεν έχει επιτύχει τέτοια βαθμίδα ανάπτυξης των μέσων άγρας και των μέσων παραγωγής, ώστε να καταστεί εφικτή η βέλτιστη ικανοποίηση των βιολογικά απαραίτητων αναγκών όλων των ανθρώπων είτε, έστω, της πλειονότητας των ανθρώπων. Ως εκ τούτου, καθ’ όλη της διάρκεια της παρελθούσας και της τρέχουσας ιστορίας, μεταξύ των ανθρώπων διεξαγόταν και διεξάγεται ένας αγώνας για την επιβίωση, για την βιολογική ύπαρξη.
Ο αγώνας για την ικανοποίηση των βιολογικά απαραίτητων αναγκών προϋποθέτει αναπόφευκτα τον αμοιβαίο διαχωρισμό των ανθρώπων. Σε αυτόν τον αγώνα μπορούν να ανακύπτουν διάφορες ενώσεις για την προάσπιση των δυνατοτήτων ικανοποίησης των βιολογικά απαραίτητων αναγκών κάποιων, είτε για την αύξηση αυτών των δυνατοτήτων εις βάρος άλλων ανθρώπων.
Και δεδομένου ότι οι δυνατότητες ικανοποίησης των βιολογικά απαραίτητων αναγκών καθορίζονται, κατά κύριο λόγο, από τα μέσα άγρας και παραγωγής (με την ευρεία έννοια εδώ εντάσσονται και οι όροι της άγρας και της παραγωγής), έπεται ότι το κύριο στοιχείο, αυτό που καθορίζει τις δυνατότητες ικανοποίησης των βιολογικά απαραίτητων αναγκών, αποβαίνει η διάθεση των μέσων άγρας και παραγωγής.
Η διάθεση των μέσων άγρας και παραγωγής είναι εκείνο το κύριο στοιχείο, χάριν του οποίου αγωνίζονται μεμονωμένοι άνθρωποι, είτε διάφορες ενώσεις ανθρώπων για την ικανοποίηση των βιολογικά απαραίτητων αναγκών τους.
Στην περίπτωση που τα μέσα άγρας και τα μέσα παραγωγής μιας κοινωνίας δεν επιτρέπουν την διασφάλιση στα μέλη της [αγαθών] παραπάνω απ’ όσα συνιστούν το ελάχιστο για τα προς το ζην, στην εν λόγω κοινωνία η αρπαγή-οικειοποίηση από κάποιο μέρος της κοινωνίας μεριδίου από εκείνα τα διαθέσιμα [αγαθά] που ικανοποιεί βιολογικά απαραίτητες ανάγκες, οδηγεί απλώς στον θάνατο αυτής της κοινωνίας.
Η ύπαρξη τέτοιων ομάδων, ενώσεων μέρους της κοινωνίας, οι οποίες ζουν εν μέρει είτε πλήρως μέσω της αρπαγής-οικειοποίησης μέρους των προς κατανάλωση αντικειμένων από τους άλλους ανθρώπους, καθίσταται εφικτή όταν τα μέσα της άγρας και τα μέσα της παραγωγής επιτρέπουν την λήψη αντικειμένων προς κατανάλωση παραπάνω από το ελάχιστο για τα προς το ζην.
Στην ιστορία της ανθρωπότητας, η περίοδος που αρχίζει από την στιγμή κατά την οποία τα μέσα της άγρας και τα μέσα της παραγωγής αρχίζουν να επιτρέπουν την λήψη αντικειμένων προς κατανάλωση υπεράνω του εντελώς απαραιτήτου για τα προς το ζην ελαχίστου, μέχρι την στιγμή, κατά την οποία τα μέσα της άγρας και τα μέσα της παραγωγής επιτρέπουν την λήψη αντικειμένων προς κατανάλωση επαρκών για την βέλτιστη ικανοποίηση των βιολογικά απαραίτητων αναγκών κάθε μέλους της κοινωνίας, εξετάζεται ως περίοδος, κατά την οποία ικανοποιούνται μεν οι βιολογικά απαραίτητες ανάγκες, αλλά δεν ικανοποιούνται κατά τον βέλτιστο δυνατό τρόπο. Αυτή είναι η περίοδος, κατά την οποία αναγκαία δεν είναι μόνο η διαπάλη μεταξύ μεμονωμένων ατόμων, αλλά και η διαπάλη μεταξύ ομάδων και ενώσεων για τα απαραίτητα αντικείμενα προς κατανάλωση. Κατά την εν λόγω περίοδο, είναι αναγκαία η ύπαρξη ξεχωριστών ανθρώπων, ομάδων και ενώσεων, που συγκεντρώνουν στα χέρια τους την διάθεση των μέσων της άγρας και της παραγωγής, στερώντας την από άλλους ανθρώπους, άλλες ομάδες και ενώσεις, και κατ’ αυτό τον τρόπο ζουν εις βάρος αυτών των άλλων ανθρώπων, των άλλων ομάδων και ενώσεων.
Η πολιτική, ως σχετικά αυτοτελής σφαίρα, αρχίζει να διακρίνεται όταν και εφ’ όσον ανακύπτουν μέσα παραγωγής και άγρας, τα οποία είναι αρκετά ούτως ώστε να λαμβάνονται αντικείμενα προς κατανάλωση υπεράνω του εντελώς απαραιτήτου για τα προς το ζην ελαχίστου. Και εξακολουθεί να υπάρχει ως σχετικά αυτοτελής σφαίρα, ως καθαυτό πολιτική, μέχρι η κοινωνία να φθάσει σε ένα σύστημα, επί του οποίου το κάθε μέλος της κοινωνίας θα έχει την πραγματική δυνατότητα να ικανοποιεί κατά τον βέλτιστο τρόπο τις βιολογικά απαραίτητες ανάγκες του.
Μέχρι τότε, θα εξακολουθήσει να υπάρχει η καθαυτό πολιτική, και το κεφαλαιώδες, το βασικό και αποφασιστικό ερώτημά της θα είναι το εξής: ποιος και πώς θα έχει στη διάθεσή του τα μέσα της άγρας και της παραγωγής εν όσο θα είναι αναγκαία η άνιση (και από την άποψη του δικαίου, η τυπικά μεν ίση, πραγματικά δε άνιση) σχέση προς τα μέσα άγρας και παραγωγής των διαφόρων ανθρώπων, ομάδων και λοιπών ενώσεων. Με άλλα λόγια, το βασικό ερώτημα της καθαυτό πολιτικής ως σχετικά αυτοτελούς σφαίρας, είναι το ερώτημα που αφορά την ύπαρξη της ιδιωτικής ιδιοκτησίας επί των μέσων άγρας και παραγωγής, ένα ερώτημα, το οποίο απαραιτήτως προϋποθέτει την ύπαρξη άνισης σχέσης όλων των μελών της κοινωνίας προς την διάθεση των μέσων άγρας και παραγωγής, άρα και [προς την διάθεση] των μέσων κατανάλωσης.
Δεδομένου ότι η πολιτική συνιστά την συμπυκνωμένη έκφραση του αγώνα των ανθρώπων για τις πραγματικές δυνατότητες, για τα πραγματικά μέσα ικανοποίησηςτων ζωωδών, των βιολογικά απαραίτητων αναγκών, έπεται ότι αντιλήψεις, σκέψεις, συναισθήματα, κ.ο.κ. κοινωνικού, καθαυτό ανθρώπινου χαρακτήρα δεν είναι το κυριότερο στοιχείο [εντός της]. Γι’ αυτό, στην περίπτωση που θα προκύψει χρεία, στην καθαυτό πολιτική, ο σκοπός επιτυγχάνεται με κάθε μέσο [παντίοις τρόποις]. Αυτή είναι η πολιτική της ιδιοτέλειας. Και τηρουμένων αμετάβλητων των λοιπών όρων, όσο πιο αδυσώπητος είναι ο αγώνας για την ανθρώπινη επιβίωση, τόσο συχνότερα και πιο εύκολα, λίγο-πολύ συνειδητοποιημένα, οι πολιτικοί στόχοι επιτυγχάνονται με κάθε μέσο.
Ωστόσο, όλα τα προαναφερθέντα παύουν να ισχύουν σε πλήρη βαθμό κατά την περίοδο της μετάβασης της κοινωνίας σε μια τέτοια βαθμίδα, κατά την οποία συγκροτούνται οι δυνατότητες για την μετάβαση στην βέλτιστη ικανοποίηση των βιολογικά απαραίτητων αναγκών του κάθε μέλους της κοινωνίας.
Μπορούμε να διαιρέσουμε όλη την ιστορία της ανθρωπότητας σε δύο εποχές: στην προϊστορία της αυθεντικής ιστορίας της ανθρωπότητας και στην αυθεντική ιστορία της ανθρωπότητας.
Χαρακτηριστικό της εποχής της προϊστορίας της αυθεντικής ιστορίας της ανθρωπότητας, είναι ακριβώς ο αγώνας την βιολογική επιβίωση, η αδυναμία άγρας και παραγωγής τέτοιας ποσότητας και ποιότητας όρων και αντικειμένων προς κατανάλωση, που είναι απαραίτητες για την βέλτιστη ικανοποίηση των βιολογικών αναγκών όλων των μελών της κοινωνίας. Η ανάπτυξη της άγρας, και κατά κύριο λόγο της παραγωγής, συγκροτεί με την πάροδο του χρόνου τις δυνατότητες μετάβασης στην αυθεντική ιστορία της ανθρωπότητας. Και κατά την μεταβατική αυτή περίοδο, η πολιτική αντιστοίχως μεταβάλλεται αφ’ εαυτή. Τότε, εκείνο που εγείρεται στο προσκήνιο βαθμηδόν, σε αντιδιαστολή με την προγενέστερη ιστορία, δεν είναι η σύγκρουση των συμφερόντων, των ριζικών, ζωτικής σημασίας συμφερόντων, αλλά η επίτευξη της εσωτερικής τους ενότητας. Και τότε αρχίζει να εκλείπει η ίδια η πολιτική ως σχετικά ξεχωριστή σφαίρα της ζωής της κοινωνίας.
Φυσικά, επί του παρόντος δεσπόζει η πολιτική με την μορφή που αντιστοιχεί στην προϊστορία της αυθεντικά ανθρώπινης ιστορίας της ανθρωπότητας.
Οι άνθρωποι διαισθάνονταν την αναγκαιότητα της ενότητας καθ’ όλη την διάρκεια της ανθρώπινης ιστορίας, και επιπλέον την συνειδητοποιούσαν σε ποικίλους βαθμούς.
Καθ’ όλη την διάρκεια της προϊστορίας της αυθεντικά ανθρώπινης ιστορίας, δεσπόζουσα τάση είναι η συνένωση ανθρώπων χάριν της ικανοποίησης των βιολογικών αναγκών τους. Εδώ πρόκειται είτε περί ενός λίγο-πολύ εκπολιτισμένου ζωώδους δεσμού (όπως είναι λόγου χάριν το σεξ), είτε περί δεσμού μεταξύ ιδιοτελών ατόμων, τα οποία επιθυμούν δια της ενώσεως την επίτευξη των ιδιοτελών τους συμφερόντων.
Στην γενική της μορφή, η αρχή της συμπεριφοράς των ανθρώπων ως εξ’ υπαρχής αμοιβαία απομονωμένων και αμοιβαία συνενούμενων χάριν της ικανοποίησης των ιδιοτελών τους συμφερόντων, έχει διατυπωθεί ως προσταγή: «Να ενεργείς με τον τρόπο εκείνο, με τον οποίο επιθυμείς να σου συμπεριφέρονται οι άλλοι».
Εάν αναλογιστούμε το νόημα αυτής της αρχής, μπορούμε να διαπιστώσουμε ότι μέσω αυτής εκφράζεται η σχέση της ισοδύναμης ανταλλαγής. Και εάν αυτή η αρχή προωθείται ως καθολική αρχή συμπεριφοράς, αυτό δεν είναι τίποτε άλλο, εκτός από αντανάκλαση του γεγονότος της κυριαρχίας των εμπορευματικών και χρηματικών σχέσεων στην κοινωνία.
Στο πεδίο της ανταλλαγής εμπορευμάτων και χρήματος, οι άνθρωποι συνάπτουν δεσμούς και σχέσεις, σχηματίζουν μιαν ενότητα. Αλλά, τι είδους ενότητα είναι αυτή; Τι είδους σχέσεις; Τι είδους δεσμοί; Οι συμμέτοχοι της ανταλλαγής εμπορευμάτων και χρήματος χαρακτηρίζονται από αμοιβαία απομόνωση προ της ανταλλαγής, αλλά και μετά από αυτήν επίσης. Το μόνο που ενδιαφέρει τον καθ’ ένα τους, είναι η δική του ανάγκη, ενώ εκείνος με τον οποίο συναλλάσσεται δεν τον ενδιαφέρει αυτός αφ’ εαυτού, δεν τον ενδιαφέρει ως άνθρωπος, αλλά μόνον από την άποψη του εάν και κατά πόσο μπορεί να ικανοποιήσει την ανάγκη εκείνου με τον οποίο συναλλάσσεται στην σχέση της ανταλλαγής.
Επομένως, αυτό συνιστά μεν μια συνένωση, ένα δεσμό ανθρώπων, αλλά εδώ πρόκειται περί συνένωσης και δεσμού οι οποίοι είναι εξωτερικοί για τους ανθρώπους, οι οποίοι [άνθρωποι] είναι αμοιβαία συνδεδεμένοι με την ιδιοτέλεια. Στην περίπτωση που ο ένας εκ των συναλλασσομένων δεν μπορεί να ικανοποιήσει με το χρήμα του είτε με το εμπόρευμά του την ανάγκη του άλλου, αποβαίνει αδιάφορος, εντελώς άχρηστος για αυτόν.
* * *
Δίπλα στην κυρίαρχη κατά την προϊστορία της ανθρωπότητας τάση, από τις απαρχές της ύπαρξης της ανθρωπότητας υπήρχε και υπάρχει και μια άλλη, θα μπορούσε να αποκαλεστεί σε κάποιο βαθμό αντίθετη τάση. Πρόκειται για την τάση της ύπαρξης και ανάπτυξης εσωτερικών δεσμών, εσωτερικών σχέσεων μεταξύ των ανθρώπων ως ενιαίου όλου.
Οι προϋποθέσεις αυτής της τάσης υπάρχουν ήδη στον κόσμο των ζώων. Τέτοιος είναι ο «αλτρουισμός». Ο τελευταίος εκδηλώνεται φερ’ ειπείν με την γαλουχία-διατροφή των αρχικά ευάλωτων και αβοήθητων τέκνων και με την προάσπισή τους από επιθέσεις, που φθάνει στο σημείο, τα άτομα που είναι γονείς να ρίχνονται σε θανατηφόρους κινδύνους, ακόμα και να σκοτώνονται σώζοντας τους νεαρούς απογόνους τους. Εδώ, εκείνο που εγείρεται στο προσκήνιο, δεν είναι η ζωή του δεδομένου ατόμου, αλλά η ζωή του είδους ως εσωτερική ανάγκη του ξεχωριστού ατόμου-ζώου. Σε περιπτώσεις όπως η τελευταία, είναι εμφανές το γεγονός ότι εκείνο που διαδραματίζει τον κύριο ρόλο στην συμπεριφορά του ατόμου, δεν είναι η επιβίωση του ίδιου ως μεμονωμένου ατόμου, αλλά η εκδηλούμενη στην συμπεριφορά του και μέσω της συμπεριφοράς του αναγκαιότητα διατήρησης της ζωής του είδους (του γένους) ως όλου.
Όταν επιτυγχάνεται, μέσω της παραγωγής (και της άγρας) η βαθμίδα εκείνη της ανάπτυξης, κατά την οποία καθίσταται εφικτή η εύρυθμη ικανοποίηση των αναγκών [των μελών της κοινωνίας] υπεράνω του άκρως απαραιτήτου ελαχίστου των προς το ζην πόρων, λαμβάνει χώρα μια υποδιαίρεση των αλληλεπιδράσεων των ανθρώπων σε εξωτερικές και εσωτερικές. Συνάμα, διακρίνονται υπό την ιδιότητα των σχετικά αυτοτελών σφαιρών της ζωής της κοινωνίας η πολιτική –ως ιδιότυπη σφαίρα των κατ’ εξοχήν εξωτερικών δεσμών μεταξύ των ανθρώπων (ως σφαίρα της κατ’ εξοχήν εξωτερικής ομοιότητας των ανθρώπων ως ανθρώπων και ως κατ’ εξοχήν εξωτερική ενότητα των ανθρώπων ως ανθρώπων)– και η ηθική, ως ιδιότυπη σφαίρα έκφρασης των κατ’ εξοχήν εσωτερικών δεσμών των ανθρώπων.
Η ηθική, υπό την ιδιότητα της σχετικά αυτοτελούς σφαίρας, μεταξύ άλλων και έναντι της πολιτικής, φυσικά, μπορεί να υφίσταται μέχρις ότου η σφαίρα της πολιτικής θα είναι σχετικά αυτοτελής.
Με τον σχηματισμό της ανθρωπότητας, η αναγκαιότητα διατήρησης της ζωής της ανθρωπότητας, του ανθρωπίνου γένους ως όλου, κάθε άλλο παρά εκλείπει. Επιπλέον, ο συνδεόμενος με αυτήν την αναγκαιότητα δεσμός, συνιστά τον καθαυτό εσωτερικό δεσμό της ανθρωπότητας ως όλου.
Οι συνενώσεις μεταξύ ανθρώπων για την διασφάλιση των απαραίτητων ατομικών και επιμέρους [ιδιωτικών], βιολογικά απαραίτητων αναγκών, συνιστά μεν επίσης κάποια ενότητα των ανθρώπων, αλλά [μιαν ενότητα που υφίσταται] μέσω του εξωτερικού δεσμού, μέσω του διαχωρισμού. Πρόκειται περί μιας ενότητας αλλοτριωμένων, η οποία δεν αίρει την αλλοτρίωση.
Ο εσωτερικός δεσμός, η εσωτερική ενότητα του ανθρωπίνου γένους ως όλου, δεν ανακύπτει μόνο πρωταρχικά υπό την ιδιότυπα ανθρώπινη ιστορική της μορφή μαζί με την εμφάνιση της ανθρωπότητας, αλλά και εξακολουθεί να αναπτύσσεται μαζί με την ανθρωπότητα, σχηματίζοντας μία από τις αναγκαίες πλευρές αυτής της ανάπτυξης. Η συνειδητοποίηση της ανθρωπότητας σε ποικίλους βαθμούς και με ποικίλες μορφές, λαμβάνει χώρα εντός της ηθικής, η οποία με την πάροδο του χρόνου διακρίνεται ως σχετικά αυτοτελής σφαίρα.
Η ηθική ως σχετικά αυτοτελής σφαίρα, ανέκυψε, υφίσταται και θα εξακολουθήσει να υφίσταται, μέχρις ότου θα υπάρχει διαπάλη μεταξύ των ανθρώπων για τις βιολογικά απαραίτητες ανάγκες τους, αγώνας για την βιολογική επιβίωσή τους. Και εν όσο ο αγώνας για επιβίωση θα κυριαρχεί έναντι της ανάγκης [διατήρησης] της ζωής του ανθρωπίνου γένους ως εσωτερικά ενιαίου όλου, θα υπερτερεί και η τάση υπαγωγής της ηθικής στην πολιτική, η εξυπηρέτηση της πολιτικής από την ηθική, η διττή ηθική, η υποκρισία της ηθικής, η επιβολή της ηθικής των εκάστοτε κυρίαρχων στην κοινωνία στρωμάτων, ομάδων και τάξεων επί των άλλων στρωμάτων, ομάδων και τάξεων.
Κατά την περίοδο της διαπάλης μεταξύ των ανθρώπων για την επιβίωσή τους, αυτοί είναι αναπόδραστα διχασμένοι, αποξενωμένοι και δεν μπορούν να ενεργούν (και να συνειδητοποιούν την κοινωνία) ως εσωτερικά ενιαίο όλο, το οποίο εξουσιάζουν. Οι δημιουργηθείσες από την κοινωνία δυνάμεις, προβάλλουν έναντί τους ως αδιάγνωστες, αλλότριες και συχνά ως φρικαλέες, απειλητικές και καταστροφικές δυνάμεις. Μια κοινωνία που υφίσταται ως ενιαίο, εσωτερικά συνδεδεμένο όλο, διαγράφεται από τους ανθρώπους ως κάτι το αλλότριο, το άγνωστο, κ.ο.κ.
Η αντίστοιχη αυτής της κοινωνίας ηθική εκλαμβάνεται ως μη έχουσα εντός της είτε εκτός της πραγματικά θεμέλια, προβάλλει ως κάτι το έξωθεν δεδομένο στον άνθρωπο και –με αρκετή αφαίρεση– ως κάτι το απόλυτο. Αντίστοιχα, όλες οι ηθικές αρχές εκλαμβάνονται επίσης ως απόλυτες, ως ανεξάρτητες από την πραγματική ιστορία της ανθρωπότητας. Στην πραγματικότητα, όλες οι ηθικές αρχές είναι ιστορικές, δεδομένου ότι εμπεριέχουν και το ιστορικά καθολικό, και το ειδικό και το μοναδιαίο στην εσωτερική τους ενότητα.
Ας πάρουμε φερ’ ειπείν την εξής αρχή είτε εντολή: «Θέλεις αγαπά τον πλησίον σου ως σεαυτόν» (Καινή Διαθήκη, ΜΑΤΘ. κβ:36, βλ. και ΓΑΛ. ε:13 και ΜΑΡΚ. ιβ:32). Θα έλεγε κανείς: υπάρχει άραγε άλλη οδός πέραν αυτής της εντολής, ικανή να προωθήσει περισσότερο την εγκαθίδρυση του εσωτερικού δεσμού μεταξύ των ανθρώπων;!
Ας αναλογιστούμε ωστόσο αυτή την διατύπωση. Ως αφετηρία προβάλλει εδώ η αγάπη προς τον εαυτό, δηλαδή, αφετηρία είναι το άτομο. Επομένως, εδώ προϋποτίθεται, ότι εξ’ υπαρχής και πρωταρχικά, το άτομο δεν είναι εσωτερικά ενιαίο με τους άλλους ανθρώπους. Αυτό είναι το πρώτο στοιχείο. Κατά δεύτερο λόγο, έστω και μέσω της αγάπης, ο άνθρωπος εντάσσεται σε μία σχέση ισοδύναμης ανταλλαγής με τον άλλον άνθρωπο. Σε τι ζυγό μπορεί να σταθμισθεί η ιδία αγάπη ενός εκάστου προς εαυτόν και να ισοσταθμισθεί με την αγάπη προς τον πλησίον; Δεν απηχεί άραγε αυτή η αρχή τον κόσμο της ανταλλαγής ισοδυνάμων εμπορευμάτων;
Η ηθική θα μπορέσει να πραγματωθεί ως ηθική (σε αντιδιαστολή με την σύγχρονη ηθική, η οποία έχει υπαχθεί σε σημαντικό βαθμό στην πολιτική, είναι υποκριτική, κ.ο.κ.), μόνον όταν και εφ’ όσον θα δεσπόζει στην κοινωνία η εσωτερική ενότητα, είτε, μ’ άλλα λόγια, όταν η κοινωνία θα καταστεί σε πλήρη βαθμό εσωτερικά ενιαίο όλο, όταν θα έχει εκλείψει από την ζωή της κοινωνίας ο αγώνας για επιβίωση. Αλλά τότε η ηθική (και όχι μόνο η πολιτική) θα εκλείψει. Η ηθική θα καταστεί για τους ανθρώπους του μέλλοντος κάτι σαν τον καθαρό αέρα, την παρουσία του οποίου δεν θα αντιλαμβάνονται. Όσο υπάρχει αυτός ο αέρας, τον αναπνέουν αδιάλειπτα, χωρίς να τον διαχωρίζουν για να τον εισπνεύσουν κατά ξεχωριστές σφαίρες.
Επί του νυν επιπέδου ανάπτυξης της παραγωγής, καθίσταται όλο και πιο πασιφανές, ότι εάν η ανθρωπότητα δεν φτάσει σε πλήρη βαθμό στην ύπαρξή της υπό την ιδιότητα του εσωτερικά ενιαίου όλου, εάν δεν μεταβεί στην αυθεντικά ανθρώπινη ιστορία, είναι αναπόφευκτος ο θάνατός της.
Σημείωση του συντάκτη: Σε έναν διάλογο για τη δημοκρατία στο Πεκίνο την περασμένη Πέμπτη, διπλωμάτες, μελετητές και ειδικοί συζήτησαν διάφο...
.jpeg)
