ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Ο Kenneth Waltz και ο πολιτικός ρεαλισμός
Ο K. Waltz είναι ο πιο σύγχρονος πολιτικός ρεαλιστής και το βιβλίο του Θεωρία διεθνούς πολιτικής θεωρείται η πιο σημαντική συνεισφορά στην επιστήμη των διεθνών σχέσεων από τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο και μετά.
Ο πολιτικός ρεαλισμός αποτελεί αναμφίβολα την κυρίαρχη προσέγγιση στη μελέτη των διεθνών σχέσεων από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα.
Η χρησιμότητα του πολιτικού ρεαλισμού έγκειται στο ότι εδώ και είκοσι πέντε περίπου αιώνες απαντά στα βασικά ερωτήματα των διεθνών σχέσεων:
Ποιά είναι η δομή του διεθνούς συστήματος, ποιά είναι τα κύρια αίτια της στρατηγικής συμπεριφοράς των κρατών, πώς επιβιώνουν τα κράτη σε ένα εξαιρετικά ανταγωνιστικό περιβάλλον και κάτω από ποιές συνθήκες μπορεί να αναπτυχθεί συνεργασία και να κυριαρχήσει η ειρήνη στις σχέσεις τους.
Είναι τέτοια η κυριαρχία του πολιτικού ρεαλισμού που ακόμη και οι εναλλακτικές του ρεαλισμού προσεγγίσεις προσδιορίζουν τις βασικές θεωρητικές τους αρχές σε αντίθεση με τις αρχές του πολιτικού ρεαλισμού.
Είτε συμφωνεί κανείς είτε διαφωνεί με τη ρεαλιστική προσέγγιση, είναι ξεκάθαρο ότι ο πολιτικός ρεαλισμός θέτει την «ημερήσια διάταξη» της συζήτησης στη θεωρία των διεθνών σχέσεων. Δεν είναι λοιπόν τυχαίο ότι σύμφωνα με μια πρόσφατη μελέτη, πάνω από το 90% των αναλύσεων που τίθενται σε εμπειρική δοκιμασία στον ακαδημαϊκό χώρο αντλούν από τη ρεαλιστική σχολή σκέψης. Σε αυτή τη σύντομη εισαγωγή θα εξετάσουμε:
α) τις βασικές αρχές του πολιτικού ρεαλισμού, όπως αναδεικνύονται μέσα από το έργο του Κ. Waltz,
β) την ιστορική διαδρομή του ρεαλισμού, για να φανεί πως η συγκεκριμένη συνεισφορά του Κ. Waltz, που αποκαλείται δομικός ρεαλισμός ή νεορεαλισμός, διαφοροποιείται από αυτή του παραδοσιακού ρεαλισμού.
Στόχος αυτής της εισήγησης είναι να βοηθήσει τον αναγνώστη να ερμηνεύσει ένα σχετικά δύσκολο, αφαιρετικό φιλοσοφικό κείμενο όπως είναι το συγκεκριμένο
