Translate

Μαρξισμός και Αναρχισμός



Μετάφραση: 
Commun✮rios

Ο μαρξισμός και ο αναρχισμός, αυτές οι δύο ασυμβίβαστες θεωρίες υπάρχουν από τον 19ο αιώνα. Πολλές φορές στην ιστορία ο άγριος ιδεολογικός αγώνας μεταξύ αυτών των δύο ρευμάτων στο εργατικό κίνημα, εξαπλώθηκε από την ιδεολογική σφαίρα στην ένοπλη. 

Σε αυτό τό βίντεο θα διερευνήσουμε ποια είναι η διαφορά μεταξύ του μαρξισμού και του αναρχισμού και ποια σημασία έχουν αυτές οι διαφορές για εμάς σήμερα. 

Ας ξεκινήσουμε με τα θεμέλια και των δύο θεωριών. Aπό θεωρητική σκοπιά, υπάρχει μια έντονη διαφορά μεταξύ υλισμού και ιδεαλισμού. Η φιλοσοφική τάση που βρίσκεται πίσω από τον προλεταριακό σοσιαλισμό του Μαρξ είναι ο διαλεκτικός υλισμός. Η διαλεκτική μέθοδος αντιμετωπίζει την κοινωνική ζωή σε μια κατάσταση συνεχούς ροής και ανάπτυξης. Αυτή η κίνηση μπορεί να είναι εξελικτική με πολλές μικρές ποσοτικές αλλαγές εντός της υπάρχουσας τάξης, ή η κίνηση μπορεί να είναι επαναστατική όταν η τρέχουσα τάξη ξεριζώνεται και εγκαθιδρύεται μια νέα τάξη. Η ενότητα δύο αντιθέτων τάσεων, ποσοτικών και ποιοτικών αλλαγών, αποτελούν τη βάση των διαδικασιών της κοινωνικής ανάπτυξης. Ο υλισμός υποστηρίζει την αλήθεια ότι ο κόσμος είναι υλικός στη φύση, δηλαδή ότι η ύλη υπάρχει ανεξάρτητα και έξω από την ανθρώπινη συνείδηση και ότι η αίσθηση, η συνείδηση ​​και οι ιδέες είναι παράγωγα. 

Ο διαλεκτικός υλισμός βρίσκεται σε άμεση αντίθεση με τον ιδεαλισμό, ο οποίος θεωρεί τον κόσμο ως την ενσάρκωση των απόλυτων ιδεών, των καθολικών πνευμάτων, ή της υπεροχής της συνείδησης. Σε αντίθεση με αυτή την φιλοσοφία, η αναρχική θεωρία κηρύττει την απεριόριστη ελευθερία του ατόμου, και εμπίπτει στον ιδεαλισμό και τη μεταφυσική για την αιτιολόγησή της. Δεν αποτελεί έκπληξη ότι μια τέτοια προοπτική θα οδηγούσε σε διφορούμενες έννοιες όπως η λεγόμενη ελεύθερη συνεργασία, αυτοδιοίκηση και αυτοοργάνωση. Γι 'αυτό υποθέτουν τη χειραφέτηση του ατόμου ως προϋπόθεση για τη χειραφέτηση των μαζών. Ωστόσο, για τους μαρξιστές η χειραφέτηση του ατόμου απαιτεί τη χειραφέτηση των μαζών. Αυτό προέρχεται από το σημείο ότι κάθε κοινωνική τάξη έχει τη δική της ψυχολογία και ηθική. Δεν υπάρχει αιώνια και απόλυτη ηθική κατάλληλη για όλες τις εποχές και τις περιστάσεις. Οι οικονομικές σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων παρέχουν την υλική βάση πάνω στην οποία κάθε τάξη διαμορφώνει τη δική της αντίληψη. Αυτοί είναι οι  βασικοί λίθοι και των δύο θεωριών, αλλά θα ήταν λάθος να πιστέψουμε ότι η μόνη διαφορά μεταξύ του αναρχισμού και του μαρξισμού είναι ένα ζήτημα τακτικής. ‘Ηταν η αναρχική θεωρία του Προυντόν που παρακίνησε τον Καρλ Μαρξ να γράψει για την πολιτική οικονομία, σφυρηλατώντας το γνωστό βιβλίο του "Das Kapital" (Το Κεφάλαιο). 

Ο Μαρξ ξεκίνησε υποβάλλοντας τις θεωρίες του Προυντόν σε ανελέητη κριτική με βάση τη μεταφυσική και ιδεαλιστική της φύση τους. Ο Μαρξ έγραψε μια κριτική σε ένα από τα έργα του Προυντόν το 1847 που ονομάζεται "The Poverty of Philosophy"(η αθλιότητα της φιλοσοφίας). Ο Μαρξ δηλώνει: " Επομένως, ο Προυντόν κολακεύει τον εαυτό του επειδή άσκησε κριτική τόσο στην πολιτική οικονομία όσο και στον κομμουνισμό. Είναι κατώτερος και των δύο. Κατώτερος των οικονομολόγων γιατί σαν φιλόσοφος που έχει στο τσεπάκι του μια μαγική φόρμουλα, νόμιζε ότι θα μπορούσε να παραλείψει να ασχοληθεί με καθαρά οικονομικές λεπτομέρειες. Κατώτερος από τους σοσιαλιστές επειδή δεν έχει τόση τόλμη και περισσότερη διορατικότητα για να ανέβει, ακόμη και θεωρητικά πάνω από τον αστικό ορίζοντα. Θέλει να είναι η σύνθεση - είναι ένα συνθετικό σφάλμα. Θέλει να ίπταται σαν άνθρωπος της επιστήμης πάνω από τους αστούς και τους προλετάριους. Είναι απλώς ο μικροαστός που παλινδρομεί συνεχώς μεταξύ κεφαλαίου και εργασίας, πολιτικής οικονομίας και κομμουνισμού. 

Ακόμη και τον 19ο αιώνα ο ίδιος ο Μαρξ χαρακτηρίζει τον Προυντόν αυτή τη κεντρική φιγούρα του αναρχισμού, ως μικροαστό θεωρητικό. Οι μικροαστοί είναι τα πιο ασταθή στοιχεία του πληθυσμού των καπιταλιστικών χωρών, μεταξύ των δύο κύριων αντιπάλων τάξεων: του προλεταριάτου και της αστικής τάξης. Υπό διαρκή διαφοροποίηση, η μικροαστική τάξη, είναι η πιο ασταθής ομάδα του πληθυσμού. Η ψυχολογία της οποίας αντικατοπτρίζει τις οικονομικές συνθήκες της ζωής της. Οι μικροί επιχειρηματίες χαρακτηρίζονται τόσο από τον ατομικισμό τους, όσο και από τον φόβο της αλλαγής. Οι αλλαγές της οικονομικής κατάστασης τους υποχρεώνουν να προσαρμοστούν με κάθε δυνατό τρόπο στις δυσκολίες της ζωής. Επικαλούμενος τον θυμό τους, ο αναρχισμός βρίσκει μια θέση στο μυαλό τους. Ο αναρχισμός είναι ένα προϊόν απόγνωσης. Η ψυχολογία του άστατου διανοούμενου, του περιπλανώμενου και όχι του προλετάριου. Ο αγώνας μεταξύ της επιστημονικής θεωρίας του κομμουνισμού και της ουτοπικής θεωρίας του αναρχισμού οδήγησε σε σκληρές αντιπαραθέσεις στην πρώτη Διεθνή. Αυτή η μάχη συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Πολλοί άνθρωποι παραπονιούνται ότι και τα δύο είναι αριστερά και τα δύο έχουν πολλές ομοιότητες και θα έπρεπε να ενωθούν. Μπορεί να είναι έτσι; Αν το προλεταριακό κράτος και η αναρχική αυτοδιοίκηση είναι ένα και το αυτό, δεν θα είχε καμία λογική η διάσπαση και η διαίρεση της πρώτης Διεθνούς σε δύο αντίπαλα στρατόπεδα. 

Ας ρίξουμε μια ματιά στις οικονομικές απόψεις του μαρξισμού και του αναρχισμού. Για παράδειγμα, ο Μπακούνιν δηλώνει ότι η πλήρης ανάπτυξη κάθε ατόμου προκύπτει από την απολύτως ελεύθερη και αυθόρμητη οργάνωση, της όσο το δυνατόν πληρέστερης οικονομικής και κοινωνικής αλληλεγγύης, μεταξύ όλων των ανθρώπων που ζουν στη γη. Οι αναρχικοί απευθύνονται στην ηθική και τα συναισθήματα. Αλλά η ιστορία αποδεικνύει ότι πάντα έκαναν λάθος. Για να επιφέρει ο σοσιαλισμός μια σοσιαλιστική επανάσταση είναι απαραίτητο να απαλλοτριωθεί η  αστική τάξη, που επί του παρόντος, εξάγει υπεραξία σε όλες τις παράγωγες μορφές της (μερίσματα, τόκοι, ενοίκιο κ.λπ.) και να εγκαθιδρύσει την κοινωνική ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής. Ο δρόμος προς αυτό το σκοπό δεν είναι μέσα από αυτοοργανωμένες χαοτικές ομάδες, αλλά μέσα από τη δικτατορία του προλεταριάτου, με οδηγό την πρωτοπορία του κομμουνιστικού κόμματος της  εργατικής τάξης. Για να επιτευχθεί οποιοδήποτε από αυτά, το προλεταριάτο πρέπει να είναι οργανωμένο και να έχει την ικανότητα να σχεδιάζει και να οργανώνει την κοινωνική παραγωγή. Συγκρίνετε αυτό, με τις αναρχικές θεωρίες που αρνούνται  σχέδια και υποστηρίζουν την αποσύνθεση των σύγχρονων οικονομιών. Η μικροαστική ατομικιστική οργάνωση του αναρχισμού βρίσκεται σε αντιπαράθεση με τη μαρξική δικτατορία του προλεταριάτου και της προγραμματισμένης οικονομίας. Η πρώτη ευνοεί τον αυθορμητισμό και τον ατομικισμό, οι οποίοι είναι εντελώς ξένοι για την οικοδόμηση του σοσιαλισμού όπως ορίζει ο μαρξισμός-λενινισμός. Δεν πρέπει να προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι μια τέτοια ιδεολογία θα δημιουργούσε έννοιες όπως η προπαγάνδα της πράξης και θα ήταν οι θεωρητικοί και οι ασκούμενοι του αριστερού τυχοδιωκτισμού. 

Η ισχυρή αντίθεση των αναρχικών στο κράτος και γενικά στην εξουσία, σε ένα αφηρημένο επίπεδο, έχει ισχυρή επίπτωση στην εφαρμογή των θεωριών τους. Αυτή η αντίληψη επηρεάζει κυρίως το ερώτημα για το πώς θα μοιάζει το μοντέλο της κοινωνίας μετά τη σοσιαλιστική επανάσταση. Οι αναρχικοί δεν αναγνώρισαν ποτέ τον κρατικό θεσμό και έτσι έχουν ένα μοντέλο μιας "ακρατικής κοινωνίας" αμέσως μετά την επανάσταση. Ενώ από την άλλη, αυτή η διακήρυξη αρνείται το δικαίωμα στο σοσιαλιστικό κράτος, υποστηρίζοντας ότι το κράτος - κατα τη γνώμη τους- δε μπορεί να είναι προλεταριακό. Για παράδειγμα οι αναρχικοί  επιτέθηκαν σφόδρα στην σοβιετική κυβέρνηση ισχυρίζομενοι ότι τα "αυταρχικά σοβιέτ", δεν είναι καθόλου σοβιέτ. Οι αναρχικοί πάντα ισχυρίζονταν ότι οι στόχοι τους ήταν η επίτευξη της ελευθερίας, ο εκδημοκρατισμός των σοβιέτ και η προσωπική ελευθερία. Και ότι πάλεψαν ενάντια στον σοβιετικό αυταρχισμό και την καταστολή. Αυτές οι επικρίσεις είναι τρομακτικά οικείες με εκείνες του φιλελεύθερου, ή του αστού ιστορικού. Στην πράξη, ωστόσο, αυτό σήμαινε έναν αγώνα ενάντια στο προλεταριακό κράτος των εργαζομένων και των αγροτών υπέρ μιας θεωρητικά χρεοκοπημένης μικροαστικής οργάνωσης της παραγωγής. Το 1918 στη Ρωσία οι αναρχικοί ίδρυσαν τη "μαύρη φρουρά", η οποία ειδικεύοταν στην ανοιχτή δολιοφθορά και τις τρομοκρατικές μεθόδους αντιμετώπισης της σοβιετικής εξουσίας. Το μαχνοβίτικο σαμποτάζ είχε σκοπό να υπονομεύσει την εφαρμογή της σοβιετικής πολιτικής και στην πράξη πάλεψε ενάντια στο προλεταριακό κράτος. Στην Ισπανία, οι αναρχικοί αποδυνάμωσαν τη Δημοκρατία αποδιοργανώνοντας την άμυνα και κηρύσσοντας ανοιχτή εξέγερση κατά της Ρεπουμπλικανικής Ισπανίας στη Βαρκελώνη το 1937. Παρά τα γενναία λόγια για τη δημοκρατία και την ελευθερία, άνοιξαν το δρόμο για την αντίδραση, τη νίκη του Φράνκο και του φασιστικού καθεστώτος στην Ισπανία. Σήμερα οι αναρχικοί χρησιμοποιούνται από τις κυρίαρχες τάξεις για να αποσπάσουν την προσοχή των ανθρώπων από τον οργανωμένο αγώνα και να τους μετατοπίσουν σε μία μη επιζήμια πάλη για το καπιταλιστικό καθεστώς.

Συμπερασματικά πρέπει να πούμε ότι υπάρχει μια σαφής οριοθέτηση μεταξύ μαρξισμού-λενινισμού και του αναρχισμού. Ο 21ος αίωνας δεν προμηνύει καμία σύνθεση μεταξύ των δύο τάσεων, παρά το γεγονός ότι και οι δύο τάσεις έχουν ως απώτερο στόχο μια κοινωνία δίχως κράτος. Η μαρξιστική προσέγγιση είναι σύμφωνη με την αντικειμενική ανάπτυξη της κοινωνίας, δηλαδή είναι το λογικό αποτέλεσμα της αυξανόμενης ιστορικής κοινωνικοποίησης της παραγωγής με κοινωνική ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής από την εργατική τάξη. Ο αναρχισμός δεν αντιπροσωπεύει τίποτα άλλο εκτός από αδιέξοδο για την εργατική τάξη. Αν και δικαίως ασκεί κριτική στον καπιταλισμό, δεν έχει ένα βιώσιμο θεωρητικό υπόβαθρο για την επίτευξη μιας κοινωνίας χωρίς κράτος. Με επαρκή και συστηματική κατανόηση των θεωρητικών λαθών των αναρχικών, οι μαρξιστές θα έχουν να κάνουν πολλή ιδεολογική και πρακτική δουλειά, αλλά αυτό σε καμία περίπτωση δεν συνεπάγεται μια "σύνθεση μαρξισμού και αναρχισμού".


.